Συντονισμένη πολιτική και θεσμική κινητοποίηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο βρίσκεται σε εξέλιξη, με στόχο την καθιέρωση νέας, αποτελεσματικότερης ρήτρας διασφάλισης («κόφτη») στις αθρόες εισαγωγές ρυζιού στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τρίτες, αναπτυσσόμενες χώρες. Η πρωτοβουλία αυτή έλαβε συγκεκριμένη μορφή μετά από τηλεδιάσκεψη που προκάλεσε ο Αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Γιουτίκας, κινητοποιώντας ευρωβουλευτές, αγροτικούς φορείς και εκπροσώπους της μεταποίησης και εμπορίας ρυζιού.
Σε κοινή γραμμή και με σαφή στόχο την προστασία της ελληνικής παραγωγής, οι ευρωβουλευτικές ομάδες της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής αναμένεται τις επόμενες ημέρες να αναλάβουν συντονισμένες παρεμβάσεις στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα. Στο πλευρό τους βρίσκονται οι αγροτικοί συνεταιρισμοί και οι επιχειρήσεις επεξεργασίας και εμπορίας ρυζιού της Θεσσαλονίκης, που βλέπουν το ελληνικό προϊόν να υφίσταται σοβαρό πλήγμα από τις ισχύουσες και προωθούμενες εμπορικές συμφωνίες της Ε.Ε., τόσο με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής (Mercosur), όσο και με τρίτες, αναπτυσσόμενες χώρες μέσω του καθεστώτος GSP.
Στην τηλεδιάσκεψη του Σαββάτου συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ο ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Μανώλης Κεφαλογιάννης, εκπροσωπώντας – κατόπιν συνεννόησης – το σύνολο της ευρωομάδας του κόμματος στα αγροτικά ζητήματα, ο Γιάννης Μανιάτης, ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής και αντιπρόεδρος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), καθώς και ο ευρωβουλευτής Σάκης Αρναούτογλου. Παρόντες ήταν επίσης εκπρόσωποι της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελληνικού Ρυζιού (ΕΔΟΡΕΛ), αγροτικών συνεταιρισμών της Χαλάστρας και του ΤΟΕΒ Αγίου Αθανασίου, καθώς και στελέχη της μεταποίησης και εμπορίας ρυζιού.
Όπως τόνισε εισαγωγικά ο κ. Γιουτίκας, η ελληνική παραγωγή ρυζιού είναι πλεονασματική και στρατηγικής σημασίας, ωστόσο το αδασμολόγητο όριο εισαγωγών που προβλέπουν οι ευρωπαϊκές συμφωνίες δεν εφαρμόζεται με συνέπεια. Αποτέλεσμα είναι η μαζική είσοδος φθηνού ρυζιού στην ευρωπαϊκή και ελληνική αγορά, γεγονός που συμπιέζει τις τιμές και πλήττει ευθέως τους Έλληνες παραγωγούς.
Την κρισιμότητα της κατάστασης ανέδειξε με συγκεκριμένα στοιχεία η πρόεδρος του Συνδέσμου Ορυζόμυλων Ελλάδος και μέλος του Δ.Σ. της ΕΔΟΡΕΛ, Γεωργία Κωστινάκη. Όπως ανέφερε, το 2025 οι εισαγωγές ρυζιού στην Ε.Ε. από χώρες όπως το Βιετνάμ, η Καμπότζη και η Μιανμάρ ανήλθαν στους 570.000 τόνους, υπερβαίνοντας το όριο της υπό συζήτηση ρήτρας διασφάλισης των 561.000 τόνων. Την ίδια στιγμή, η ελληνική παραγωγή έχει ήδη υποστεί μείωση της τιμής παραγωγού κατά περίπου 30%, ενώ ο τομέας της μεταποίησης συρρικνώνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς.
Οι φορείς της Θεσσαλονίκης προειδοποίησαν ότι ο αθέμιτος ανταγωνισμός που δέχονται δεν έχει προηγούμενο και ότι, χωρίς άμεση ευρωπαϊκή παρέμβαση, η καλλιέργεια ρυζιού στην Ελλάδα κινδυνεύει με αφανισμό, ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη όπου παράγεται περίπου το 70% του συνόλου.
Κατά τη συζήτηση συμφωνήθηκε η ανάληψη πρωτοβουλιών για την καθιέρωση νέας ρήτρας διασφάλισης σε σαφώς χαμηλότερο τονάζ, κοντά στον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας των 387.000 τόνων, ώστε να επιβάλλονται δασμοί στις επιπλέον ποσότητες. Οι Έλληνες ευρωβουλευτές δεσμεύτηκαν, παράλληλα, να επιδιώξουν τη συγκρότηση ευρύτερων συμμαχιών με συναδέλφους τους από χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία.
Κλείνοντας, ο κ. Γιουτίκας ανέδειξε και τις επισιτιστικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις του ζητήματος, επισημαίνοντας ότι το ευρωπαϊκό ρύζι παράγεται με αυστηρούς κανόνες ασφάλειας, ενώ οι ορυζώνες της Θεσσαλονίκης συνιστούν κρίσιμο οικοσύστημα. Στοιχεία που, όπως σημειώθηκε, θα ενισχύσουν το ευρωπαϊκό επιχείρημα υπέρ της προστασίας της ελληνικής παραγωγής.