Σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα που φωτίζουν την απώτατη προϊστορία της Ελλάδας έφερε στο φως η Εφορεία Αρχαιοτήτων Γρεβενών, στο πλαίσιο της κατασκευής του Αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδας – Ε65. Η ανασκαφική έρευνα στη θέση «Αιμιλιανός» αποκάλυψε περισσότερα από 3.000 λίθινα τέχνεργα, χρονολογούμενα από την Παλαιολιθική έως και τη Νεολιθική/Χαλκολιθική εποχή.
Ξεχωρίζει η ανακάλυψη ενός διαμορφωμένου χειροπέλεκυ σε κροκάλα χαλαζία, χαρακτηριστικού εργαλείου της Αχελαίας φάσης της Κατώτερης Παλαιολιθικής. Η φάση αυτή, που ξεκίνησε στην Αφρική πριν από 1,76 εκατομμύρια χρόνια και εξαπλώθηκε στην Ευρώπη πριν από περίπου 900.000 χρόνια, σηματοδοτεί τεχνολογική πρόοδο σε σχέση με την προγενέστερη Ολντουβαία. Ο χειροπέλεκυς, με αμφίπλευρη λάξευση και αμυγδαλόσχημη μορφή, απαιτούσε υψηλή δεξιότητα και γνωστική ικανότητα από τον κατασκευαστή.
Η παρουσία τέτοιων εργαλείων στον Αιμιλιανό αποτελεί σπάνιο εύρημα για τον ελλαδικό χώρο και ενισχύει τις γνώσεις μας για την πρώιμη παρουσία του Homo erectus και του Homo heidelbergensis στην περιοχή. Μαζί με ευρήματα από άλλες θέσεις, όπως τα Ροδοδαφνίδια της Λέσβου, συμβάλλει στην κατανόηση της άφιξης των πρώτων ανθρώπων στην Ελλάδα.
Εκτός από τον χειροπέλεκυ, εντοπίστηκαν και πυρηνόμορφα αντικείμενα – λιάνιστρα και πυρήνες – που επιβεβαιώνουν τη διαχρονική χρήση του χώρου από την Κατώτερη έως την Ανώτερη Παλαιολιθική.
Η έρευνα αποκάλυψε επίσης ευρήματα της Νεολιθικής/Χαλκολιθικής εποχής, όπως φολίδα ανανέωσης πυρήνα από πυριτόλιθο της Σαμαρίνας, που υποδηλώνει προχωρημένη τεχνογνωσία και ενδεχομένως εξειδικευμένες παραγωγικές πρακτικές. Σε συνδυασμό με ενδείξεις βραχύβιας εγκατάστασης, τα στοιχεία αυτά μαρτυρούν εποχιακή κινητικότητα και πρώιμη κτηνοτροφική δραστηριότητα στην Πίνδο.



Η θέση Αιμιλιανός φαίνεται να εντάσσεται σε διαχρονικό άξονα μετακίνησης κτηνοτρόφων, συνδέοντας τα θερινά βοσκοτόπια με τα χειμαδιά της θεσσαλικής πεδιάδας.
Το έργο υλοποιήθηκε υπό την επίβλεψη του αρχαιολόγου-παλαιοτεχνολόγου Ιωάννη Μάνου, με τη συμβολή αρχαιολόγων πεδίου και γεωλόγων, καθώς και της ΤΕΡΝΑ Α.Ε. και της Ειδικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Υποδομών.