Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ*


Όποτε μου εξέφραζαν φίλοι και γνωστοί τους φόβους τους για την επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας, τους καθησύχαζα.

«Λες να έχουμε κάποιο θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο;» με ρωτούσαν.

Απαντούσα με βεβαιότητα: «Όσο «βασιλεύει» ο τουρισμός στην περίκλειστή μας θάλασσα, στο Αιγαίο, μη φοβάστε. Κι αυτοί απέναντι, σε μεγάλο βαθμό, ζουν από τα βαλάντια των ξένων που κατακλύζουν τις ακτές και τα ξενοδοχεία. Τα έχουν ανάγκη, όσο και μείς. Κανείς δεν είναι τόσο ανόητος, ώστε να τα θυσιάσει όλα αυτά, για μια, αμφίβολης έκβασης, στρατιωτική κίνηση. Και ο Ερντογάν μπορεί να είναι χίλια δυό πράγματα, αλλά ανόητος δεν είναι.»

Το έλεγα και το πίστευα.

Ασφαλώς δεν ήταν μόνο ο τουρισμός και η οικονομία. Ήταν και οι διεθνείς ισορροπίες, ήταν και, ως ένα βαθμό, οι αντιρρήσεις «πολλών ισχυρών παικτών» στην προσπάθεια μετασχηματισμού της Τουρκίας, από χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ, σε αυτόνομη περιφερειακή δύναμη, στην πιο νευραλγική περιοχή του κόσμου. Στο σταυροδρόμι συμφερόντων, κυρίως, αλλά και κουλτούρας.

Ήταν, για να μην αδικούμε και τα πλεονεκτήματά μας, η αδιαμφισβήτητη υπεροχή της χώρας μας, σε επιχειρησιακό επίπεδο, τουλάχιστον στη θάλασσα και στον αέρα, ακόμη και στη διάρκεια της δεκάχρονης οικονομικής κρίσης.

Τα δεδομένα, όμως, υπάρχουν μέχρι να …αλλάξουν. Τα άλλαξε ο κορωνοϊός, που ήλθε σαν πραγματικός εισβολέας. Έκανε άνω- κάτω την υφήλιο. Διέλυσε οικονομίες, αποδιοργάνωσε κοινωνίες και περιφρόνησε ζωές.

Ο Ερντογάν, που είχε αρχίσει να δέχεται χτυπήματα, στο μαλακό του υπογάστριο, στην οικονομία, πολύ πριν την εμφάνιση του κορωνοϊού, κατάλαβε, ότι «τα μεγάλα παιχνίδια είναι για μεγάλους παίκτες». Κλονίστηκε από την ισχυρή πίεση που δέχθηκε το αδύναμο τουρκικό νόμισμα. Διαπίστωσε, ότι σε ελάχιστο χρόνο, η τουρκική οικονομία, αποδείχθηκε «γίγαντας με πήλινα πόδια». Οι πιέσεις αυξήθηκαν, όταν επιχείρησε μετά τη Συρία, να επέμβει , στρατιωτικά, και στη Λιβύη.

Προσπάθησε να παραμείνει σταθερός  στην αρχική του απόφαση να εγκαταστήσει τους S-400, με κάθε κόστος. Γι΄αυτόν και τη χώρα του, η εγκατάσταση του πλέον αξιόπιστου, διεθνώς, ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος, είναι μια ασπίδα προστασίας, που – σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές – μειώνει στο ελάχιστο, αν δεν εκμηδενίζει, τους κινδύνους από τα ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη και τον ακριβέστατο οπλισμό τους.

Σήμερα, λοιπόν, έχει διαμορφωθεί μια νέα κατάσταση, από την πανδημία, που έπληξε – κυρίως- τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης και τις ΗΠΑ. Ο κορωνοϊός επέβαλε τη δική του ατζέντα. Ανάγκασε τις ευρωπαϊκές χώρες να δώσουν άμεση προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, καθώς καμιά κυβέρνηση στον κόσμο, δεν αντέχει – πολιτικά και κοινωνικά- εκατοντάδες ή ,ακόμη, και χιλιάδες θανάτους καθημερινά.

Κυρίως, όμως, τις «καταδίκασε» να σκέφτονται και να παίρνουν μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, που ακολουθεί την υγειονομική. Κι όπως λένε οι ειδικοί αναλυτές, αυτή θα είναι η χειρότερη οικονομική κρίση, μετά τον Β’ Π.Π.

Οι εξελίξεις αυτές, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, διευκολύνουν τον Ερντογάν ή του προσφέρουν, τη μοναδική , ίσως, ευκαιρία, να επιδιώξει και να πετύχει την πολιτική του επιβίωση.

Είναι λογικό, αυτή την περίοδο, να ατονεί το ενδιαφέρον των άλλων χωρών, για όσα συμβαίνουν στην περιοχή.

ΟΙ ΗΠΑ, που βρίσκονται και σε τροχιά εκλογών, μαστίζονται από τον ιό, αλλά περισσότερο, από την τρομακτική αύξηση της ανεργίας, που απειλεί να καταρρακώσει το προφίλ του Ντόναλντ Τραμπ. Ο πρόεδρος έχει επιλέξει να κάνει «σημαία» τον αγώνα κατά της Κίνας, την οποία υποδεικνύει ως τον υπαίτιο για την πανδημία.

Οι ευρωπαϊκές χώρες, πλην Γερμανίας, ζουν υπό το κράτος του φόβου. Λόγω των χιλιάδων θανάτων από τον κορωνοϊό και της οικονομικής κρίσης, που άρχισε να εμφανίζεται και να παίρνει μορφή χιονοστιβάδας.

Δεν υπάρχει χώρος και χρόνος για τις κυβερνήσεις της Γαλλίας, του Ην. Βασιλείου, της Ιταλίας και της Ισπανίας, να ασχοληθούν περισσότερο, αυτή τη στιγμή, με τα «καμώματα» του Ερντογάν.

Η Γερμανία, που δεν φαίνεται να έχει πληγεί ιδιαίτερα από τον κορωνοϊό, αλλά κινδυνεύει από την εξάπλωση της οικονομικής κρίσης, ήταν πάντα προσανατολισμένη υποστηρικτικά προς την Τουρκία.

Η Ρωσία, που αποφεύγει να δώσει συγκεκριμένα στοιχεία για τα κρούσματα του κορωνοϊού στην επικράτειά της, τη δεδομένη στιγμή, θεωρείται ότι συμπλέει με τον Ερντογάν, καθώς και εξοπλιστικά προγράμματα του παρέχει (S400) και τελευταίας τεχνολογίας μηχανήματα για την ανάπτυξη πυρηνικής ενέργειας ( Ακκογιού).

Πρώτο δείγμα της αλλαγής αυτής στη στάση της διεθνούς κοινότητας είναι το γεγονός, ότι έχει ατονήσει το ενδιαφέρον για όσα συμβαίνουν στη Λιβύη. Εκεί, οι Τούρκοι συνεχίζουν να καταστρατηγούν το εμπάργκο όπλων, να προωθούνται τα στρατεύματά τους στο εσωτερικό της χώρας και να υποστηρίζουν έμπρακτα της δυνάμεις της κυβέρνησης Σάρατζ. Δηλαδή, της κυβέρνησης, με την οποία έχουν υπογράψει τη σύμβαση, με την οποία «μοιράζονται» οι δύο χώρες, τη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης, «εξαφανίζοντας» Καστελλόριζο και κυπριακή ΑΟΖ.

Δεύτερο δείγμα, η ανενόχλητη πλέον, ανάπτυξη των θέσεων στη Συρία, στο Ιντλίμπ, κατά πολλούς, με τη σύμφωνη γνώμη και των δύο υπερδυνάμεων, ΗΠΑ και Ρωσίας.

Το τρίτο δείγμα, είναι η αποχώρηση από την κυπριακή ΑΟΖ των ξένων ερευνητικών εταιριών, μετά την εμφάνιση των τουρκικών σκαφών, με τη συνοδεία μάλιστα δύναμης του τουρκικού πολεμικού ναυτικού.



Τις τελευταίες μέρες η Τουρκία κλιμακώνει τις προκλήσεις της προς την Ελλάδα. Τελευταίο δείγμα η παρενόχληση του ελικοπτέρου, που μετέφερε τον υπουργό Αμυνας Ν. Παναγιωτόπουλο στις Οινούσσες .

Ο Ερντογάν δείχνει να σταθμίζει την κατάσταση, που έχει διαμορφωθεί και λόγω του κορωνοϊού. Ποτέ δεν θα ξαναβρεί τόσο εσωστρεφείς τις ευρωπαϊκές χώρες, που –κατά κανόνα- αντιτάσσονται στα σχέδιά του. Ποτέ δεν θα βρει τόσο «αδιάφορες» τις ΗΠΑ, που βρίσκονται, από πολιτικής πλευράς, σε κατάσταση που θυμίζει το καλοκαίρι του ΄74.

Ξέρει, ότι η οικονομία του βυθίζεται και δύσκολα μπορεί να ανατραπεί η πορεία προς τη χρεοκοπία την «αγκαλιά» του ΔΝΤ.

Επιδιώκει να επιβάλλει τους όρους του για την εκμετάλλευση των μεγάλων κοιτασμάτων στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Ίσως, αυτό το καλοκαίρι, που δεν διακινδυνεύει να χάσει τον τουρισμό, αφού η χώρα του δεν θεωρείται ασφαλής και δεν μπορεί να είναι προορισμός ούτε για Ρώσους, ούτε και για Ευρωπαίους και Αμερικάνους, μπορεί να αποτελέσει την ευκαιρία του.

Επειδή το «θηρίο» γίνεται απρόβλεπτο και ιδιαίτερα επικίνδυνο, όταν απειλείται, αυτό το καλοκαίρι του κορωνοϊού, μπορεί να είναι επικίνδυνο.

*Ο Γιάννης Παπαδόπουλος είναι δημοσιογράφος