Γράφει ο δρ. Δημήτριος Βαφειάδης


Είναι γνωστό ότι η ονομασία (brand name) ενός ποιοτικού προϊόντος αποτελεί το διαβατήριο του, ενώ πολλές φορές συνιστά καθοριστικό λόγο επιλογής του από τον καταναλωτή.

Οι λέξεις «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» στην ονομασία των περίφημων προϊόντων της Μακεδονικής Γης μπορεί να βρίσκονται στην επωνυμία ή στον διακριτικό τίτλο των επιχειρήσεων, στο όνομα των επιμέρους προϊόντων τους, στην ετικέτα ή στην διαφήμιση των προϊόντων ως τόπος παραγωγής κ.ο.κ. Συνεπώς, εκατοντάδες προϊόντα φέρουν το όνομα της Μακεδονίας μας, ενώ υπάρχει ο Μακεδονικός Τοπικός Οίνος και το Τσίπουρο Μακεδονίας που είναι προϊόντα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Και φυσικά υπάρχει η παράδοση χιλιάδων ετών στην παρασκευή τροφίμων και στην επινόηση συνταγών που αποτελεί το απόσταγμα του διαχρονικού Μακεδονικού Πολιτισμού με όλες τις ζυμώσεις του χρόνου, γι’ αυτό και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας δημιούργησε τα πρότυπα και το σήμα της «Μακεδονικής Κουζίνας». Μέσα στο πέρασμα των χρόνων η ονομασία της Μακεδονίας έχει δοθεί σε διατροφικά προϊόντα και από άλλες κοινωνίες, όπως στη Γαλλία, όπου η φρουτοσαλάτα στα γαλλικά λέγεται συχνά macédoine de fruits, δηλαδή κατά λέξη «Μακεδονία φρούτων».

Μία πιθανή επίσημη και αναγνωρισμένη από την Ελλάδα χρήση της ονομασίας «Μακεδονικός/ή/ό» σε διατροφικά ή άλλα προϊόντα από επιχειρήσεις της ΠΓΔΜ μετά την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών θα έχει δυσμενέστατες συνέπειες για τα αντίστοιχα προϊόντα των ελληνικών επιχειρήσεων για πολλούς και διάφορους λόγους. Τα ελληνικά αγροδιατροφικά προϊόντα είναι ποιοτικά και ελεγμένα, ενώ αντίθετα είναι γνωστό ότι στην ΠΓΔΜ δεν υπάρχουν τα πρότυπα και οι έλεγχοι (π.χ. για υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων και άλλους επιμολυντές) που γίνονται στις Ευρωπαϊκές Περιφέρειες της Μακεδονίας (Δυτική, Κεντρική και Ανατολική). Το κόστος παραγωγής και οι τιμές των προϊόντων διαφέρουν, επίσης, κατά πολύ, με άμεση συνέπεια τον ορατό κίνδυνο για την παραπλάνηση του καταναλωτή ως προς την προέλευση, τον αθέμιτο ανταγωνισμό κ.ά.

Δυστυχώς, η Συμφωνία των Πρεσπών, πέραν των άλλων προβλημάτων που δημιουργεί, αφήνει σε πλήρη αοριστία και το θέμα της εμπορικής ονομασίας, των εμπορικών σημάτων και της επωνυμίας των προϊόντων της Μακεδονικής Γης. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 1, παρ. 3, εδ. θ΄ υπάρχει μόνο ένα ευχολόγιο για έναν «ειλικρινή, δομημένο και με καλή πίστη διάλογο» μεταξύ των επιχειρηματικών κοινοτήτων και η αναφορά σε μια ακαθόριστη διμερή ομάδα ειδικών στο πλαίσιο της ΕΕ με συνεισφορά του ΟΗΕ και του ΔΟΤ (ISO), η οποία θα δράσει επί τριετία μετά το 2019, ενώ καμία διαδικασία επιβολής των αποφάσεων της διμερούς ομάδας ειδικών δεν θεσπίζεται.

Επιπροσθέτως, σύμφωνα με το άρθρο 1, παρ. 3, εδ. ζ΄ της Συμφωνίας των Πρεσπών οι ιδιωτικές οντότητες της ΠΓΔΜ θα μπορούν να χρησιμοποιούν για πάντα τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» χωρίς τον επιθετικό προσδιορισμό «Βόρεια», γεγονός που σε συνδυασμό με τη «Μακεδονική» ιθαγένεια (nationality = εθνικότητα στο πρωτότυπο κείμενο) του άρθρου 1, παρ. 3, εδ. β΄ και τη «Μακεδονική» γλώσσα του άρθρου 1, παρ. 3, εδ. γ΄ θα επιτείνουν την σύγχυση. Παράλληλα, δεν υπάρχει σε κανένα άρθρο της Συμφωνίας μία ανάλογη ρητή κατοχύρωση ότι οι ιδιωτικές οντότητες της Ελλάδας θα μπορούν να χρησιμοποιούν για πάντα τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό».

Αδιανόητη και απόλυτα δυσμενής για τα Ελληνικά συμφέροντα, είναι και η προβλεπόμενη στο άρθρο 1, παρ. 3, εδ. ε΄ της Συμφωνίας των Πρεσπών χρήση από την ΠΓΔΜ των κωδικών χώρας ΜΚ και MKD για όλους τους σκοπούς, εκτός από τις πινακίδες των αυτοκινήτων.

Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι μετά από μία πιθανή είσοδο της ΠΓΔΜ στην ΕΕ, σύντομα θα ζητηθεί η αλλαγή της ονομασίας των Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης προϊόντων μας που περιέχουν τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» ή στην καλύτερη περίπτωση η συμπερίληψη σε αυτών και των αντίστοιχων της ΠΓΔΜ, και φυσικά αναμένεται η έντονη και συντονισμένη επιθετικότητα των επιχειρήσεων της ΠΓΔΜ με κάθε ένδικο μέσο στα Ελληνικά προϊόντα που, επίσης, φέρουν τους όρους «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό». Δεν μπορεί να αποκλεισθεί, ακόμη, ούτε το ενδεχόμενο η συναίνεση της ΠΓΔΜ μετά την ένταξη της στην ΕΕ για χρηματοδοτήσεις, προγράμματα κλπ. να περνάει μέσα από επώδυνες δεσμεύσεις της εκάστοτε Ελληνικής Κυβέρνησης, περί αναγνώρισης και παραχωρήσεων για «μακεδονική μειονότητα», αρχαίου μακεδονικού πολιτισμού, διευκολύνσεων στην «Ελληνική Μακεδονία» κλπ. Το αποτέλεσμα όλων των αυτών των διεκδικήσεων, πέραν της οικονομικής εξάντλησης και της βλάβης των επιχειρήσεων μας, αναμένεται να είναι δυσμενές γιατί θα αντιπαρατίθεται μια χώρα με επίσημα κατοχυρωμένο τον όρο «Μακεδονία» στο όνομα της και στον καθομιλούμενο χαρακτηρισμό της και μια Ελληνική γεωγραφική περιοχή. Δυστυχώς, η οικονομική ζημία σε κάποιες εκατοντάδες επιχειρήσεις (μόνο στο νομό Θεσσαλονίκης έχουν καταγραφεί 39 επιχειρήσεις αγροδιατροφικών προϊόντων με τον όρο «Μακεδονία» ή «Μακεδονικός/ή/ό» στην επωνυμία ή στον διακριτικό τίτλο τους, χωρίς να συνυπολογίζονται οι επιχειρήσεις που έχουν τους παραπάνω όρους μόνο στην επωνυμία των επιμέρους προϊόντων τους), όσο μεγάλη και αν είναι, δεν θα μπορεί να συγκριθεί με τον αναμενόμενο σφετερισμό και την κλοπή της Μακεδονικής Ιστορίας και Πολιτισμού των οποίων η αξία είναι ανεκτίμητη.

Σύμφωνα με τα ανωτέρω, η Συμφωνία των Πρεσπών θα δημιουργήσει πολύ σοβαρά προβλήματα στις Μακεδονικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό τομέα.

*Ο Δ. Βαφειάδης είναι Γεωπόνος, MSc, Ph.D., αντιπρόεδρος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, (ΓΕΩΤΕΕ) Κεντρικής Μακεδονίας και υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος Θεσσαλονίκης με τον Απόστολο Τζιτζικώστα.