Κάθε χρόνο το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ρίχνει εξαιρετικά διεισδυτικές Ματιές στα Βαλκάνια, στο ομώνυμο τμήμα του Φεστιβάλ που επιμελείται ο Δημήτρης Κερκίνος. Έτσι και φέτος στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται μερικές από τις καλύτερες βαλκανικές δημιουργίες -ορισμένες εξ αυτών μπορείτε να απολαύσετε στο πρόγραμμα της σημερινής ημέρας.

Οι δύο απ' τις επιλογές μας, ρουμανικής παραγωγής, προβάλλονται στο πλαίσιο ενός αφιερώματος του ΦΚΘ στην εποχή που γεννήθηκε το αστέρι του ρουμάνικου κινηματογράφου, μέσα σε καθεστώς απαγόρευσης και λογοκρισίας. Το αφιέρωμα «Πριν ξεσπάσει το Κύμα» μάς πηγαίνει πίσω στο χρόνο, σε ένα καθεστώς που για δεκαετίες χρησιμοποιούσε τις ταινίες ως εργαλεία προπαγάνδας, και παρουσιάζει οκτώ μοναχικούς καβαλάρηδες, οκτώ τολμηρούς δημιουργούς οι οποίοι έδειξαν την πραγματικότητα ωμή, ντροπιαστική, άνευ παραπλανητικού περιτυλίγματος. Ήρθαν αντιμέτωποι με την απαγόρευση και τη λογοκρισία, όμως δεν εγκατέλειψαν τη μάχη. Είναι οι πρωτοπόροι που άνοιξαν το δρόμο για το εκρηκτικό νέο κύμα του ρουμάνικου σινεμά.

Σήμερα, λοιπόν, μπορείτε να παρακολουθήσετε, είτε στην αίθουσα «Σταύρος Τορνές» στις 13.30, είτε στο Δημοτικό Θέατρο Συκεών στις 19.00, την ταινία «Εκατό λέι» του Μίρτσεα Σαουκάν, που εν έτει 1973 αμφισβήτησε το καθεστώς Τσαουσέσκου, τόσο μέσα από τον λόγο όσο και με την κινηματογραφική φόρμα που επιλέγει. Με επιρροές από τη νουβέλ βαγκ, ο Σαουκάν προβάλλει τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων, εναλλάσσοντας την αντικειμενική με την υποκειμενική πραγματικότητα. Αντίστοιχα, στην αλληγορική σάτιρα Προσανατολισμός (1982) (Σταύρος Τορνές, 23.00) του Νταν Πίτσα το προσωπείο της συλλογικότητας καταρρέει και το αληθινό ανθρωποφαγικό πρόσωπο της κοινωνίας ανατέλλει. Φόντο, ένα δάσος το οποίο φιλοξενεί έναν διαγωνισμό προσανατολισμού, με μια ομάδα υπάκουων εργαζόμενων από τη μια πλευρά, κι έναν αντικομφορμιστή νεαρό εργάτη από την άλλη.

Υπάρχει όμως και το Νέο Ρουμανικό κινηματογραφικό Κύμα, με πλούσια παραγωγή σήμερα. Ένα τέτοιο φιλμ είναι το «Αλις Τ» του Ράντου Μουντεάν, το πορτρέτο μιας υιοθετημένης 16χρονης κοπέλας –επαναστατημένης, εγωκεντρικής, ανεύθυνης– που μένει έγκυος. (Σταύρος Τορνές, 18.00)

Κι απ' τη Ρουμανία στην Τουρκία με την ταινία «Πεταλούδες» (Σταύρος Τορνές, 20.15) του Τόλγκα Καρατσελίκ:Τρία αποξενωμένα αδέλφια πηγαίνουν να βρουν τον πατέρα τους στο χωριό που μεγάλωσαν μετά από τριάντα χρόνια. Γλυκόπικρη κωμωδία δρόμου οικογενειακών σχέσεων με επιρροές από το ανεξάρτητο αμερικάνικο σινεμά. Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ του Σάντανς.