Με ιδιαίτερη επιτυχία φαίνεται να στέφθηκε το μέτρο της επιβίβασης στα λεωφορεία μόνο από την μπροστινή πόρτα, το οποίο εφάρμοσε ο Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ) σε αστικές και υπεραστικές γραμμές, με στόχο την αντιμετώπιση του χρόνιου προβλήματος της εισιτηριοδιαφυγής. Το πιλοτικό πρόγραμμα ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2024 και μέσα σε λίγους μήνες έδειξε απτά αποτελέσματα τόσο στα έσοδα όσο και στη συμπεριφορά των επιβατών.

Αρχικά, η πρακτική εφαρμόστηκε σε 20 γραμμές, ενώ από τον Νοέμβριο του ίδιου έτους επεκτάθηκε σε επιπλέον 25 διαδρομές, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε 45. Από αυτές, οι 24 εκτελούνται από τον ΟΑΣΘ και οι 21 από τα ΚΤΕΛ, καλύπτοντας σχεδόν τις μισές γραμμές του υφιστάμενου δικτύου. Σύμφωνα με τον ΟΣΕΘ, η χρονική συγκυρία της έναρξης λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης τον Νοέμβριο του 2024 –η οποία αποσυμφόρησε την επιβατική κίνηση στα λεωφορεία– έδωσε την ευκαιρία να δοκιμαστεί το μέτρο και σε κεντρικές γραμμές χωρίς επιπλέον επιβάρυνση. Το αν η επιτυχία αυτή θα συνεχιστεί, μένει να φανεί το επόμενο διάστημα, καθώς επίκειται προσωρινό κλείσιμο του μετρό για τις εργασίες επέκτασης προς Καλαμαριά.

Οι περισσότερες από τις γραμμές στις οποίες εφαρμόζεται η επιβίβαση από την μπροστινή πόρτα βρίσκονται εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος, ενώ περίπου το 13% καλύπτει προορισμούς στα προάστια ή στα περίχωρα. Η πλειονότητα αφορά τοπικές και τροφοδοτικές διαδρομές, ενώ περίπου το 60% των γραμμών λειτουργούν με μέτρια έως υψηλή συχνότητα δρομολογίων, γεγονός που εξασφαλίζει επαρκή δείγματα για την αξιολόγηση του μέτρου.

Εντυπωσιακή αύξηση στις επικυρώσεις εισιτηρίων

Η αξιολόγηση του ΟΣΕΘ για το πρώτο εξάμηνο εφαρμογής της πολιτικής καταγράφει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Οι επικυρώσεις εισιτηρίων αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 35% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους, χωρίς να εντοπιστούν σημαντικές καθυστερήσεις στα δρομολόγια ή μείωση της λειτουργικής απόδοσης. Η αύξηση ήταν ακόμη μεγαλύτερη στις προαστιακές γραμμές, όπου έφθασε το 49%, ενώ στις αστικές ανήλθε στο 31%. Οι διαδρομές κορμού και οι γραμμές μεσαίας συχνότητας εμφάνισαν τα καλύτερα αποτελέσματα.

Τις υψηλότερες αυξήσεις σε επικυρώσεις κατέγραψαν οι γραμμές 16, 36Χ, 43Υ, 45Υ και 55Υ, με τον μέσο αριθμό μηνιαίων επικυρώσεων να υπερδιπλασιάζεται. Αντίθετα, πιο συγκρατημένες αυξήσεις σημειώθηκαν στις γραμμές 19, 20 και 38, οι οποίες ήδη παρουσίαζαν υψηλά επίπεδα συμμόρφωσης. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό ήταν το άλμα του Νοεμβρίου 2024 –τον πρώτο μήνα καθολικής εφαρμογής του μέτρου– όταν οι επικυρώσεις αυξήθηκαν κατά 88%. Τον Δεκέμβριο καταγράφηκε προσωρινή επιβράδυνση, με μόλις 0,1% αύξηση, πιθανότατα λόγω εποχικών παραγόντων. Από τον Ιανουάριο έως και τον Μάρτιο του 2025, ωστόσο, οι επικυρώσεις κινήθηκαν σταθερά πάνω από το 30%, ένδειξη μιας πιο υπεύθυνης και μόνιμης αλλαγής στη συμπεριφορά των επιβατών.

Περιορισμένες καθυστερήσεις και βελτίωση της εμπειρίας

Η ίδια έρευνα κατέγραψε πως οι καθυστερήσεις στα δρομολόγια ήταν περιορισμένες. Η μέση αύξηση στη διάρκεια του ταξιδιού δεν ξεπέρασε το 3%, χωρίς στατιστικά σημαντική απόκλιση από τις γραμμές ελέγχου. Μάλιστα, σε ορισμένες από τις πιο επιτυχημένες γραμμές, όπως οι 36Χ, 43Υ και 55Υ, οι χρόνοι ταξιδιού είτε παρέμειναν σταθεροί είτε βελτιώθηκαν.

Οι ερευνητές του ΟΣΕΘ επισημαίνουν ότι η επιτυχία του μέτρου δεν οφείλεται μόνο στους ελέγχους, αλλά σε μια ευρύτερη στρατηγική. Αυτή περιλάμβανε ορατή παρουσία εποπτών, συστηματικούς ελέγχους, βελτίωση στη χρηστικότητα των εισιτηρίων και εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού. Παράλληλα, η ενίσχυση του στόλου με πρόσθετα λεωφορεία συνέβαλε στη μείωση των αναμονών και στη βελτίωση της συνολικής εμπειρίας των χρηστών.

Επέκταση με “έξυπνη” παρακολούθηση

Σύμφωνα με τον ΟΣΕΘ, η επόμενη φάση προβλέπει την επέκταση του μέτρου σε όλο το δίκτυο, με ταυτόχρονη παρακολούθηση των ωρών επιβίβασης σε πραγματικό χρόνο. Το σύστημα αυτό θα επιτρέπει την έγκαιρη ανίχνευση καθυστερήσεων και δυσλειτουργιών, ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του μέτρου. Αν τα σημερινά αποτελέσματα διατηρηθούν, η Θεσσαλονίκη θα γίνει η πρώτη πόλη στην Ελλάδα όπου η “επιβίβαση από μπροστά” θα αποτελεί βασικό στοιχείο της αστικής μετακίνησης, βάζοντας τέλος σε μια από τις πιο επίμονες αιτίες απώλειας εσόδων στα δημόσια μέσα μεταφοράς.

Οι γραμμές εφαρμογήσ

Αυτήν τη στιγμή, σύμφωνα με τον ΟΣΕΘ, το μέτρο εφαρμόζεται στις εξής γραμμές:


4 Καλαμαριά-Χαριλάου (ΟΑΣΘ)
7 Άγιος Ιωάννης-Πανεπιστήμιο (ΟΑΣΘ)
11 Πυλαία-Πανεπιστήμιο (ΟΑΣΘ)
11Τ Πυλαία – Χαριλάου (ΟΑΣΘ)
15 Σαράντα Εκκλησιές-Ιστορικό Κέντρο (ΟΑΣΘ)
16 Ευαγγελίστρια-Ιστορικό Κέντρο (ΟΑΣΘ)
17 Τριανδρία-Αγίας Σοφίας (ΟΑΣΘ)
18 Αγ. Ανάργυροι-Κορδελιό (ΟΑΣΘ)
19 Κορδελιό-Ν.Σ.Σ. (ΟΑΣΘ)
20 Μενεμένη-Ερμού (ΟΑΣΘ)
21 Εύοσμος-Ερμού-Αριστοτέλους (ΟΑΣΘ)
23 Ν.Σ.Σ.-Συκιές (ΟΑΣΘ)
24 Πλατεία Ελευθερίας-Χίλια Δένδρα (ΟΑΣΘ)
25 Νεάπολη-Βενιζέλου (ΟΑΣΘ)
26 Καλλιθέα-Πλατεία Ελευθερίας (ΟΑΣΘ)
28 ΤΣ Ευκαρπίας-Σκλαβενίτης-Παπαγεωργίου-Πανεπιστήμιο (ΟΑΣΘ)
29 Πολίχνη-Αριστοτέλους (ΟΑΣΘ)
30 Τριανδρία-Αποθήκη (ΟΑΣΘ)
33 Αγ. Παντελεήμων-Βενιζέλου (ΟΑΣΘ)
35 Ν.Σ.Σ.-Μετέωρα (ΟΑΣΘ)
36 Βούλγαρη-Ζώνη Καινοτομίας (ΚΤΕΛ)
36Χ Α.Σ. ΙΚΕΑ-Τριανδρία (ΚΤΕΛ)
37 Ν.Σ.Σ.-Κρυονέρι (ΟΑΣΘ)
38 Νέα Ευκαρπία-Αριστοτέλους (ΟΑΣΘ)
39 Κηφισιά-Δικαστήρια (ΟΑΣΘ)
40 Ν.Σ.Σ.-Καλοχώρι (ΚΤΕΛ)
42 Κορδελιό-Κοιμητήρια Ευόσμου (ΚΤΕΛ)
43 Τοπικό Ευόσμου (ΚΤΕΛ)
43Υ Κάτω Ηλιούπολη-Βούλγαρη (ΚΤΕΛ)
45 ΚΤΕΛ Μακεδονία-ΚΤΕΛ Χαλκιδικής-Cosmos (ΚΤΕΛ)
45Υ Τ.Σ.ΚΤΕΛ Μακεδονία-Α.Σ. ΙΚΕΑ (ΚΤΕΛ)
53 Τοπικό Σίνδου (ΚΤΕΛ)
53Α Τοπικό Σίνδου-ΒΙΠΕΘ (ΚΤΕΛ)
55Υ Σταυρούπολη-ΚΤΕΛ-Ν.Σ.Σ. (ΚΤΕΛ)
59 Τοπικό Πεύκων (ΚΤΕΛ)
60 Οικισμός Ν.751-Οικισμός Μακεδονία (ΚΤΕΛ)
61 Διασταύρωση Χορτιάτη-Α.Σ. ΙΚΕΑ-Τριάδι-Διεθνές Πανεπιστήμιο (ΚΤΕΛ)
67/ 68 Α.Σ.ΙΚΕΑ-Τριάδι-Διεθνές Πανεπιστήμιο-Κεραμουργία (ΟΑΣΘ)
76 Α.Σ.ΙΚΕΑ-Αγγελοχώρι (ΚΤΕΛ)
79 Α.Σ.ΙΚΕΑ-Αεροδρόμιο (ΚΤΕΛ)
87 Θεσσαλονίκη-Βασιλικά (ΚΤΕΛ)
88 Θεσσαλονίκη-Μεσημέρι (ΚΤΕΛ)
90 Μάλγαρα-Κουφάλια (ΚΤΕΛ)
91 Τοπικό Λαγκαδά (ΚΤΕΛ)
92 Κουφάλια-Άθυρα-Ραχώνα (ΚΤΕΛ)

Σύμφωνα, πάντως, με προσωπική πείρα των συντακτών μας, στις περισσότερες από αυτές τις γραμμές οι επιβάτες ανεβαίνουν από όποια πόρτα επιθυμούν, χωρίς οι οδηγοί να τους λένε το παραμικρό.