Ένα πρωτοποριακό εργαστήριο με τίτλο «Από το κινηματογραφικό στο θεατρικό ντοκιμαντέρ» με θέμα την προσφυγική ταυτότητα και εμπειρία, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, σε διοργάνωση του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την εταιρεία παραγωγής plays2place και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Τα αποτελέσματα του εργαστηρίου παρουσιάστηκαν ως work in progress-παράσταση στο κοινό του Φεστιβάλ την Παρασκευή στη σκηνή της αίθουσας Παύλος Ζάννας.
Το εργαστήριο -το σχεδιασμό και την υλοποίηση του οποίου επιμελήθηκε η θεατρική σκηνοθέτιδα και κοινωνική ανθρωπολόγος Μάρθα Μπουζιούρη-, πραγματοποιήθηκε το διάστημα 2-8 Μαρτίου, με τη συμμετοχή 8 άτομων που προέρχονταν κατά βάση από το χώρο του θεάτρου, του κινηματογράφου (ηθοποιοί, τελειόφοιτων δραματικών σχολών, σκηνοθέτες, σεναριογράφοι, δραματουργοί), αλλά και ερευνητών από το χώρο των κοινωνικών επιστημών, της εκπαίδευσης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη δράση πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 2018 στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Βαρσοβίας κατόπιν πρόσκλησης της Μπιενάλε της Βαρσοβίας.
«Αυτό το project ήταν πολύ συναρπαστικό τόσο στην προετοιμασία όσο και στο στήσιμό του, γεμάτο από ενέργεια και αναβρασμό», σημείωσε μεταξύ άλλων προλογίζοντας την εκδήλωση ο εκπρόσωπος του Φεστιβάλ, Θάνος Σταυρόπουλος.
Στη συνέχεια, η Μάρθα Μπουζιούρη ευχαρίστησε το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης για την πρόσκληση και τόνισε: «Το πλαίσιο στο οποίο βρεθήκαμε, δηλαδή το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, ήταν κατάλληλο για το έργο, όμως αυτό που θα δείτε δεν είναι κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ, αλλά θεατρικό. Παρόλα αυτά, χρησιμοποιούμε τα ίδια εργαλεία, τις ίδιες πρακτικές και μιλάμε για τα ίδια ζητήματα. Στόχος μας ήταν οι συμμετέχοντες να περάσουν από όλα τα δημιουργικά στάδια παραγωγής ενός θεατρικού ντοκιμαντέρ, προσομοιάζοντας αυτό που κάνουν με επαγγελματική προετοιμασία. Βέβαια, αυτό που κάναμε εμείς δεν είναι κανονική παράσταση, αλλά ένα work in progress. Ό,τι θα δείτε στην σκηνή είναι υλικό που έχει παραχθεί αποκλειστικά από τους συμμετέχοντες. Δεν πρόκειται για κάποιο έργο π.χ. του Τσέχωφ όπου προϋπάρχει το κείμενο για να το δουλέψουν οι ηθοποιοί, αλλά για ιστορίες που καταγράψαμε όλοι μαζί σε μια λευκή κόλλα χαρτί. Με άλλα λόγια, το έργο μας είναι βαθιά βιωματικό και εν μέρει αυτοβιογραφικό. Η έρευνα που έκαναν οι συμμετέχοντες προέρχεται από το οικείο περιβάλλον τους και από τους ίδιους».
Οι συμμετέχοντες εργάστηκαν σε δύο στάδια. Αρχικά, ασχολήθηκαν με δραστηριότητες ενδυνάμωσης της ομάδας και με ασκήσεις θεωρητικής διερεύνησης και μελέτης της έννοιας και δομής του λεγόμενου θεάτρου–ντοκουμέντου, αναλύοντας διαφορετικές προσεγγίσεις και τεχνικές. Επιπλέον, μελέτησαν την ιστορική και πολιτισμική συγκυρία που επέδρασε στην εξέλιξη της φόρμας και των θεματικών του ιδιαίτερου αυτού θεατρικού είδους. Στο δεύτερο στάδιο, τα μέλη της ομάδας κλήθηκαν να συνδημιουργήσουν το δικό τους πρωτότυπο θεατρικό ντοκιμαντέρ, προσεγγίζοντας καλλιτεχνικά την προσφυγική ταυτότητα και εμπειρία μέσα από την κατάθεση των ιδεών και των προσωπικών ιστοριών τους. Το υλικό αυτό αποτέλεσε μέσα από δημιουργική ανασύνθεση, το περιεχόμενο της παράστασης σε μορφή θεατρικού αναλογίου / work in progress το οποίο δουλεύτηκε μέσα από εντατικές πρόβες.
Στη συνέχεια, η παράσταση παρουσιάστηκε στο κοινό. Οι ιστορίες που επέλεξαν οι συμμετέχοντες να αφηγηθούν στη σκηνή είναι καθαρά βιωματικές και περιλαμβάνουν καταστάσεις και μαρτυρίες που πραγματεύονται με διαφορετικό τρόπο το προσφυγικό ζήτημα. Μερικές από τις βιωματικές ιστορίες πάνω στις οποίες δούλεψαν και παρουσίασαν τα μέλη της ομάδας αφορούσαν μια συνεπιβάτη-φάντασμα σε ένα ταξίδι από τη Θεσσαλονίκη στο Βελιγράδι, μια γάτα-πρόσφυγα που έζησε στην Ειδομένη, έναν vlogger που μπλέκει τα μυστικά ενός ριάλιτι με την ιστορία της προσφυγικής μετάβασης, έναν Ελληνοκύπριο που ανακαλύπτει ότι στο σπίτι του στην Πράσινη Γραμμή διαμένει κάποιος έποικος, καθώς και μια νεαρή κοπέλα που ζει απέναντι από ένα Κέντρο Υποδοχής προσφύγων-μεταναστών.


Ταυτότητα εργαστηρίου

Εισηγήτρια: Μάρθα Μπουζιούρη

Βοηθός: Παρασκευή Λυπημένου

Συμμετέχοντες:

Βαλεντίνα Μιχαήλ

Ρέα Σαμαροπούλου

Παναγιώτης Τσιλιγκίρης

Εύα Οικονόμου Βαμβακά

Μάγια Λούκιτς

Κατερίνα Μάγια Ανδριανού

Κωνσταντίνος Μάντσος

Χάρις Παγωνίδου