Κρατάει χρόνια αυτή η... κολόνια με τα Σκόπια. Αν αφήσουμε έξω το παρελθόν και τα Βουλγαρικά παραμύθια που γιγάντωσαν στην Κατοχή και περιοριστούμε στις διπλωματικές προσπάθειες με το κρατίδιο του Τίτο, πρέπει να ανατρέξουμε στο 1991.


Η Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας, τμήμα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, ανεξαρτητοποιήθηκε αναίμακτα, λόγω της διάλυσης της μεγάλης Γιουγκοσλαβίας (γνωρίζουμε από πού) στις 24 Ιανουαρίου 1991. Να σημειώσουμε, απλά, ότι τον κύριο ρόλο έπαιξε η... Γερμανία, στη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 16 Δεκεμβρίου 1991, όταν αναγνώρισε Κροατία, Σλοβενία και Σκόπια.

Το θέμα των αλυτρωτικών βλέψεων δεν είναι καινούργιο. Ήταν τότε για πρώτη φορά που η χώρα μας αρνήθηκε την ύπαρξη Δημοκρατίας της Μακεδονίας, ενώ η Ε.Ε. έθεσε όρους προς τα Σκόπια: α) Να μην έχουν εδαφικές διεκδικήσεις, β) Να μην ασκούν εχθρική προπαγάνδα, γ) Να μη χρησιμοποιούν ονομασία που υπονοεί εδαφικές διεκδικήσεις. Τίποτα από αυτά δεν τηρήθηκε...

Όταν δε δεχόμασταν τον όρο Μακεδονία


Τον Φεβρουάριο του 1992, ο προεδρεύων Πορτογάλος υπουργός Εξωτερικών Ζοάο Πινέιρο αναλαμβάνει να βρει λύση στο θέμα της ονομασίας, με εντολή του συμβουλίου υπουργών Εξωτερικών της τότε ΕΟΚ. Στην Αθήνα, στις 18 Φεβρουαρίου 1992, οι πολιτικοί αρχηγοί αποφασίζουν ότι δεν γίνεται αποδεκτή η λέξη «Μακεδονία» ή παράγωγά της.

Ο Πινέιρο προτείνει συμφωνία με τους εξής όρους: Την ονομασία «Νοβοματσεντόνια» («Νέα Μακεδονία») σε μία λέξη, νέα συμφωνία για τα σύνορα που θα δέχονταν τα υπάρχοντα, ρήτρα ότι τα Σκόπια θα αποκηρύξουν επεκτατικές βλέψεις. Το πακέτο απορρίφθηκε και οδηγηθήκαμε στην παραίτηση Σαμαρά, από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών.

Πολλά χρόνια μετά, ο Πινέιρο (στις 16 Νοεμβρίου 2004) μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό της Θεσσαλονίκης Alpha 96.5, ο Πορτογάλος πολιτικός υποστηρίζει ότι Αντώνης Σαμαράς και  Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αρχικά διατύπωναν διαφορετικές θέσεις, ωστόσο, στο τέλος είχαν και οι δύο την ίδια θέση. Στήριζε ως τότε τη λύση του, αφού, σε δηλώσεις του στην εφημερίδα Καθημερινή στις 23 Δεκεμβρίου 2007, υποστήριζε ότι με τροποποιήσεις και υποχωρήσεις εκατέρωθεν, το "πακέτο" μπορούσε να επανέλθει.

Όταν ο Γκλιγκόροφ απέρριπτε το ΠΓΔΜ

Τον Ιανουάριο του 1993, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Ισπανία, προτείνουν «μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης πλην ονόματος». Ο Κίρο Γκλιγκόροφ, χαρακτηρίζει αστεία την πρόταση των τριών ευρωπαϊκών χωρών, για ένταξη της Δημοκρατίας του στον ΟΗΕ με το όνομα FYROM.

Δεν πέρασε, πάντως, πολύς καιρός όταν στις 25 Μαρτίου 1993 η Αθήνα δηλώνει ότι η ΠΓΔΜ αποδέχθηκε σχέδιο απόφασης του ΟΗΕ, που προβλέπει διαδικασία επίλυσης του ζητήματος της ονομασίας του γειτονικού κράτους, υπό τους Όουεν και Βανς (πρώην υπουργοί Εξωτερικών Μεγάλης Βρετανίας και ΗΠΑ, αντίστοιχα), με την υιοθέτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. 

Στις 7 Απριλίου με την απόφαση 817 του Συμβουλίου Ασφαλείας, η ΠΓΔΜ γίνεται δεκτή στον ΟΗΕ χωρίς σημαία και με το όνομα Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ , FYROM στα αγγλικά).

Λίγο αργότερα, στις 14 Μαΐου του ιδίου έτους, οι διαμεσολαβητές Βανς και Όουεν προτείνουν την ονομασία «Νέα Μακεδονία».

Στις 28 Μαΐου η ελληνική κυβέρνηση, δια του πρέσβη Γιώργου Παπούλια, δημοσιοποιεί την άρνησή της στην πρόταση Βανς- Όουεν. Δύο ημέρες αργότερα η ονομασία απορρίπτεται και από τα Σκόπια.

Ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, τότε ηγέτης της Σερβίας, στις 4 Ιουνίου 1993, προτείνει το όνομα «Σλαβομακεδονία». Ο Κίρο Γκλιγκόροφ το απορρίπτει.

Ο... επίμονος κηπουρός Βανς


Στις 10 Μαρτίου 1994 ο Σάιρους Βανς επαναφέρει, στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Γενεύης, το σχέδιο του 1993 ελαφρώς αλλαγμένο. Αποφασίζεται η μεταφορά των συνομιλιών στη Νέα Υόρκη και, από τις 11 ως τις 13 Ιουλίου 1994, οι τότε υπουργοί Εξωτερικών Κάρολος Παπούλιας και Στέβο Τσερβενκόφσκι, παρουσία του απεσταλμένου του Λευκού Οίκου Μάθιου Νίμιτς, αρχίζουν συνομιλίες. Με πρόταση των τότε υπουργών Εξωτερικών Γερμανίας και Γαλλίας, Κλάους Κίνκελ και Αλέν Ζιπέ, αρχίζουν διαπραγματεύσεις υπό τον μεσολαβητή του ΟΗΕ Σάιρους Βανς.

Στις 3 Οκτωβρίου 1994 η Γερμανία, δια του τότε υπουργού Εξωτερικών Κλάους Κίνκελ προείνει το όνομα Άνω ή Νέα Μακεδονία. Ο Γκλιγκόροφ το απορρίπτει, αλλά δέχεται αλλαγές στο Σύνταγμα και τη σημαία, αρκεί να λυθεί το ελληνικό εμπάργκο, που είχε αρχίσει με την ανεξαρτητοποίηση του γειτονικού κράτους. Ένα μήνα αργότερα τα Σκόπια να υπαναχωρούν στα θέματα των συμβόλων και της αλλαγής συντάγματος

Η Ενδιάμεση Συμφωνία


Στις 13 Σεπτεμβρίου 1995 υπογράφεται στη Νέα Υόρκη η περίφημη Ενδιάμεση Συμφωνία από τους υπουργούς Εξωτερικών Παπούλια και Τσερβενκόφσκι.

Οι δύο χώρες είχαν συμφωνήσει να σεβαστούν την ισχύουσα μεθοριακή γραμμή, την αποχή από πράξεις βίας και αμοιβαίων παρεμβάσεων στις εσωτερικές τους υποθέσεις, την προώθηση σειράς ζητημάτων για να βελτιώσουν το κλίμα μεταξύ των δύο χωρών, ενώ αναλαμβάνουν την υποχρέωση να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις με στόχο την εξεύρεση βιώσιμης λύσης στο επίμαχο ζήτημα του ονόματος.

Το Βουκουρέστι


Στις 19 Φεβρουαρίου 2008 ο ειδικός μεσολαβητής του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς, καταθέτει συμβιβαστική πρόταση με σύνθετη ονομασία, κατά τις διαπραγματεύσεις στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Η τότε υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη ενημερώνει την επομένη τους πολιτικούς αρχηγούς. Η πρόταση δε θα δοθεί ποτέ επίσημα στη δημοσιότητα και ως σήμερα τα στοιχεία της είναι σημεία αντιπαράθεσης.

Το περίφημο "σύνθετη ονομασία της ΠΓΔΜ με γεωγραφικό προσδιορισμό που θα ισχύει έναντι όλων και με παράλληλη τροποποίηση του συντάγματος για την αντιμετώπιση του αλυτρωτισμού", για το οποίο μιλούν όλοι, έχει προέλθει από διαρροές, αφού κανείς -εκτός, προφανώς, των πολιτικών αρχηγών και των υπουργών της τότε κυβέρνησης- δεν έχουν δει τα έγγραφα.

Τελικά δεν υπήρξε συμφωνία, αφού ο τότε πρωθυπουργός της γείτονος, Γκρούεφσκι, αντιδρά.

Το θέμα ξανάρχεται στην επικαιρότητα με την εκλογή του Ζόραν Ζάεφ στην πρωθυπουργία το 2017 και λύνεται(;) από το... τηλέφωνο, με συνομιλία με τον ομόλογό του Αλέξη Τσίπρα, αφού έχουν προηγηθεί συνομιλίες των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών.

Από την παράθεση των γεγονότων γίνεται σαφές ποιοι είναι αυτοί που πίεζαν όλα αυτά τα χρόνια. Το γιατί, θα το δείξει η ιστορία.

Με τις υγείες μας...