Τα κελιά της παλιάς Ασφάλειας, στην οδό Βαλαωρίτου 11-13, άνοιξαν σήμερα, 21η Απριλίου 2010, αντιστασιακοί του αντιδικτατορικού αγώνα, 43 χρόνια μετά τη μαύρη επέτειο της δικτατορίας. Η εκδήλωση έγινε το μεσημέρι, με πρωτοβουλία του Συλλόγου Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αγωνιστών, της περιόδου 1967-74.
Οι αγωνιστές της Αντίστασης, βρέθηκαν στο εγκαταλελειμμένο, πλέον, κτίριο μέσα στο σκοτάδι (είχαν τοποθετηθεί λιγοστά αναμμένα κεριά για να "σπάει" το σκοτάδι) και κατέβηκαν στα μπουντρούμια, στα οποία είχαν κρατηθεί και βασανιστεί κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Σκοτάδι επικρατούσε και τότε. Τα σιδερένια πλέγματα υπάρχουν ακόμη στα παράθυρα.


"Μας έπιασαν και μας έφεραν εδώ, τον Σεπτέμβριο του 1969. Όχι, μόνο εμάς, αλλά και τους συγγενείς μας. Πολλούς, ήδη τούς είχαν πιάσει από τις πρώτες μέρες της δικτατορίας", θυμάται ο Τριαντάφυλλος Μηταφίδης.

Τρία ήταν τα κτίρια των βασανιστηρίων στη Θεσσαλονίκη: ένα της Ασφάλειας, στην πλατεία Δημοκρατίας ("κόκκινο" σπίτι), ένα στο σημερινό Γ' ΣΣ του ΕΑΤ-ΕΣΑ και ένα αυτό στη Βαλαωρίτου, που συνέχισε να λειτουργεί ως κτίριο της αστυνομικής διεύθυνσης και της Ασφάλειας και μεταπολιτευτικά.
Ο παλιός αγωνιστής, Γρηγόρης Κοκοζίδης, θυμάται τον τότε διοικητή Β. Καραμήτσο, πίσω από το γραφείο του στον 4ο όροφο να υποδέχεται από το διπλανό πορτάκι, έναν-έναν τους πολιτικούς κρατουμένους για ανάκριση: "Πάνω στο γραφείο ήταν επιδεικτικά τοποθετημένο το πιστόλι του, όσο μιλούσε. Προσπαθούσε επίμονα να αποσπάσει απολογίες και όταν δεν το κατάφερνε, σε έστελνε κατευθείαν στο ``χειρουργείο``"…
Το μικρό δωματιάκι, δίπλα στα γραφεία των αξιωματικών, ήταν γνωστό στους κύκλους των αγωνιστών ως "χειρουργείο", αφού εκεί η χούντα υπέβαλε τα θύματά της σε εξοντωτικά, απάνθρωπα πειράματα αντοχής. Φάλαγγα στα πέλματα και πρόκληση ηλεκτροσόκ, με τις απολήξεις των καλωδίων, συνδεδεμένες στα γεννητικά όργανα των κρατουμένων ήταν τα "επιχειρήματα" των οργάνων της χούντας για να αποσπαστούν μαρτυρίες. Κι όμως, οι αγωνιστές άντεχαν.
"Όπως βλέπετε, οι τοίχοι είναι επενδυμένοι με άσπρα πλακάκια. Το κεφάλι μας, με το τράνταγμα από το ηλεκτροσόκ χτυπούσε πάνω τους και πολλά από αυτά, όσα ήταν φουσκωμένα από την υγρασία, έχουν ξεκολλήσει. Είναι, έτσι ακόμη και σήμερα", λέει ο κ. Κοκοζίδης.


Ο τότε φοιτητής, Τάκης Πετρίδης, θυμάται ότι ένα οικογενειακό τηλεφώνημα είχε διακόψει τον αρχιβασανιστή Τ. από την "υπηρεσία" του. Από το σπίτι του, τού ανέφεραν κάποιο πρόβλημα. Η απάντησή του έγινε ανέκδοτο: "Καθήστε καλά, αλλιώς θα έρθω και θα σας κάνω… φάλαγγα". Τόσο "αφοσιωμένοι" ήταν στο καθήκον τους.
Ο Βασίλης Δεμουρτζίδης θυμάται τη "συγκατοίκηση" στα υπόγεια της Ασφάλειας, με παλιούς συναγωνιστές του. Ιδιαίτερη μνεία κάνει στους Παναγιώτη Ακριτίδη και Αλέκο Γκαγκανιάρα, που δεν βρίσκονται πια στη ζωή. Κρατούνταν στα δύο κελιά της απομόνωσης και επικοινωνούσαν με το υπόλοιπο υπόγειο, μόνο όταν άνοιγαν το συρταράκι της πόρτας, οι φρουροί. Μεταξύ αυτών που έδωσαν σήμερα το "παρών", ήταν οι Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, Ντίνος Τριαρίδης, Μηνάς Σαμαντζίδης, Γρηγόρης Κοκοζίδης, Κυριάκος Υψηλάντης, κ.ά.


Η εκπαραθύρωση ήταν μια μόνιμη απειλή στα χείλη των ασφαλιτών. Αρκετοί κρεμάστηκαν ανάποδα έξω από τα παράθυρα του 4ου ορόφου. Ο αείμνηστος δικηγόρος, Αλέκος Ιωσηφίδης, την ίδια εποχή εκπαραθυρώθηκε από το άλλο κτίριο της Ασφάλειας στην πλατεία Δημοκρατίας και υπέστη κατάγματα στη λεκάνη και σε όλο του το σώμα, αλλά κατάφερε να επιζήσει. Το απόγευμα τιμούν τη δράση και τη μνήμη του οι δικηγόροι της Θεσσαλονίκης στις παλιές φυλακές Επταπυργίου (Γεντί Κουλέ).

κείμενο από το ΑΠΕ-ΜΠΕ
φωτογραφίες Νώντας Στυλιανίδης από το photoreportage.gr