Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΛΛΙΝΗ
από τον ΤΥΠΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1970, έφυγε ένας απίστευτα ταλαντούχος άνθρωπος, σύμβολο της εποχής του. Μαζί του έκλεισε και το κεφάλαιο της απλοϊκής επανάστασης των παιδιών των λουλουδιών. Όχι όμως πριν σημαδέψει παντοτινά τους νέους που στο άκουσμα του ονόματος Jimi Hendrix, σίγουρα θα ατενίζουν τον ορίζοντα με νοσταλγία. Όσοι τον θυμούνται βέβαια…γιατί αν θυμάσαι τη δεκαετία του 1960, δεν την έζησες ποτέ...

Η δεκαετία του 1960 είχε κάτι το ξεχωριστό. Είχε τις κοινωνικές συνθήκες που ευνοούσαν την ανάπτυξη νεανικής αντίδρασης και αμφισβήτησης, κυρίως βέβαια στα μεγάλα αστικά κέντρα του δυτικού κόσμου. Μια νεολαία που δεν είχε ζήσει τους δύο φρικτούς παγκόσμιους πολέμους, αλλά ζούσε καθημερινά τις πολύπλευρες συνέπειες του. Έναν κόσμο -χωρισμένο σε δύο στρατόπεδα- να αναλώνεται σε έναν «ψυχρό» πόλεμο και κυρίως την προηγούμενη «σημαδεμένη» γενιά, που προσπαθούσε να σβήσει από τη μνήμη της την φρίκη, να επουλώσει τις πληγές του πολέμου και να μην επαναλάβει τα ίδια λάθη. Οι κοινωνικοί αγώνες στην Αμερική για τα δικαιώματα των μαύρων, η παγκόσμια κατακραυγή κατά του πολέμου στο Βιετνάμ, τα φεμινιστικά κινήματα, η «πνευματική» αναζήτηση, μαρτυρούν ένα νεανικό πνεύμα αντίδρασης, έναν αέρα αλλαγής. Σαν ηχητική υπόκρουση αυτής της αντίδρασης, οι νέοι διάλεξαν το ροκ, που όμως σιγά-σιγά εξελίχθηκε σε κάτι παραπάνω. Εξελίχθηκε σε τρόπο ζωής.

Το ροκ ανέκαθεν και περισσότερο από κάθε άλλο ύφος μουσικής του 20ου αιώνα, συνδέθηκε, και για εμπορικούς λόγους στη συνέχεια, με την ιδέα της επανάστασης. Επανάσταση κατά του καθωσπρεπισμού, επανάσταση κατά της σοβαροφάνειας, επανάσταση κατά της βαρετής καθημερινότητας και του συντηρητισμού. Μουσική αυθόρμητη και απλή, μακριά από τη συνθετική πολυπλοκότητα της τζαζ και τη σοβαροφάνεια της «παραδοσιακής μουσικής». Η ροκ ήταν μουσική ξέφρενη, γρήγορη, από νέους ανεξαρτήτου κοινωνικού στρώματος, ακόμα και από παιδιά της εργατικής τάξης, διαφορετική όμως από καθετί άκουγε ο τυπικός λευκός, μεσοαστός. Η εμφάνιση και ο τρόπος ζωής των οπαδών επηρεάστηκε γρήγορα από το δυναμικό ύφος της μουσικής και την μόδα που επέβαλλαν οι δισκογραφικές εταιρίες μέσω των συγκροτημάτων. Ατημέλητο μαλλί και ντύσιμο, τσιγάρα και ναρκωτικά, γρήγορα αμάξια και γυναίκες, οι μουσικοί έδωσαν το σύνθημα: ζήσε γρήγορα, πέθανε νέος. Καλλιτέχνες όπως οι Beatles, οι Rolling Stones, ο Bob Dylan, οι Doors, η Janis Joplin, άφησαν ιστορία με τη μουσική τους αλλά και την ταραχώδη ζωή τους. Ήταν όμως ένας νεαρός, νέγρος κιθαρίστας, που έμελλε να στιγματίσει παντοτινά εκείνη την εποχή. Ο Jimi Hendrix.
Η ζωή στα όρια

Ο Hendrix έζησε την ζωή του στα όρια, θέτοντας τη βάση για όλα τα μετέπειτα ροκ κλισέ. Έδωσε το παρόν σε όλες τις ιστορικές συναυλίες, στο Monterey Pop Festival, το Isle of Wight και ήταν φυσικά ο επικεφαλής του θρυλικού Woodstock. Έβγαλε τρία θεσπέσια άλμπουμ. Γύρισε όλο τον κόσμο και έπαιξε μαζί με τους πιο γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής. Βλέποντας τον μέσα από βίντεο, ο χαρακτηρισμός εκκεντρικός είναι μάλλον επιεικής: ρούχα πολύχρωμα, χαϊμαλιά, κοσμήματα και άλλα αξεσουάρ, συνέθεταν το προφίλ του απόλυτου ροκ σταρ. Οι καταχρήσεις ναρκωτικών που έκανε, ξεπερνούν κάθε φαντασία. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους μύθους ότι έβαζε ηρωίνη στην κορδέλα του έτσι ώστε να πέφτει στο πρόσωπο του με τον ιδρώτα του στη σκηνή και ότι έχει κάνει ένεση LSD στο κεφάλι για καλύτερο «τριπάρισμα». Τα πάρτι στα οποία συμμετείχε έχουν μείνει θρυλικά, εφόσον φημολογείται ότι όταν γυρνούσε στο σπίτι του, έβρισκε δεκάδες γυμνές γυναίκες να τον περιμένουν. Μια γυναίκα μάλιστα έκανε και πήλινο αντίγραφο του μορίου του Jimi, αφήνοντας…ένα κομμάτι του στους απογόνους του. Πάνω στη σκηνή ήταν αμίμητος, απλά εκτός συναγωνισμού. Η κιθάρα ποτέ δεν αποτέλεσε ένα όργανο, αλλά η συνέχεια των χεριών του. Ήταν τέτοια η φυσικότητα που έβγαζε αυτός ο αξεπέραστος κιθαρίστας όταν έπαιζε, που σου έδινε την εντύπωση ότι κάνει μια λειτουργία όπως η ομιλία ή η αναπνοή. Χόρευε, έβαζε την κιθάρα ανάμεσα από τα πόδια του, τραγουδούσε, κυριολεκτικά γέμιζε την σκηνή. Κατάφερε να ξεπεράσει κάθε όριο όταν έκαψε την κιθάρα του, προκαλώντας υστερία στους οπαδούς του και διασκεύασε τον εθνικό ύμνο, προκαλώντας την αντίδραση της συντηρητικής Αμερικάνικης κοινωνίας. Βάλτε κάτι στο μυαλό σας, στοιχηματίζω ότι ο Hendrix το έχει κάνει. Και κάτι ακόμα. Η μουσική που μας χάρισε, για την οποία έχει ξοδευτεί άπειρο μελάνι, τον χρίζει ως τον μεγαλύτερο κιθαρίστα όλων των εποχών.

Όσοι τον γνώρισαν όμως από κοντά, έκαναν λόγο για έναν ευγενέστατο άνθρωπο, που δυσκολευόταν να χαλάσει το χατίρι στους κοντινούς του. Άλλοι πάλι λένε ότι ήταν τόσο ντροπαλός που σιχαινόταν τη φωνή του. Ήρθε από την Αμερική, όταν ο μπασίστας των Animals, Chas Chandler, τον είδε να παίζει και πίστεψε τόσο πολύ στο ταλέντο του, που πούλησε τον εξοπλισμό του για τον φέρει στην Αγγλία. Ο Hendrix ποτέ του δεν υπέφερε από βεντετισμούς και αντιζηλίες. Ενώ ο πρώτος του δίσκος έφτασε με ευκολία στο νούμερο 2 των τσαρτς πίσω από τους Beatles, αυτός πήρε και διασκεύασε τον δίσκο των σκαθαριών, Sgt. Pepper, δείχνοντας έτσι ένα μέρος του απέραντου θαυμασμού που είχε για τους τέσσερις θαυμάσιους. Επίσης δεν δίστασε ποτέ να δηλώσει ότι αντιγράφει το στυλ του Bob Dylan και ότι ήταν αυτός που του έδωσε κουράγιο να τραγουδήσει, ενώ το κομμάτι που διασκεύασε “All Along The Watchtower” από τον συμπαθέστατο Bob, ψηφίστηκε ως το πέμπτο καλύτερο σόλο όλων των εποχών. Παραθέτω τα λόγια του Dylan ως περαιτέρω απόδειξη του ταλέντου του Hendrix: «Στα αλήθεια με συνεπήρε. Είχε τόσο ταλέντο που μπορούσε να βρει διάφορα σημεία μέσα στο τραγούδι, να τα πάρει και να αναπτύξει ακόμα παραπάνω. Πράγματα τα οποία άλλοι άνθρωποι απλά δεν μπορούσαν να βρουν και τα έκανε καλύτερα. Μέχρι σήμερα χρησιμοποιώ τη δική του έκδοση.»

Ο θάνατος του

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 18ης Σεπτεμβρίου του 1970, ο Jimi Hendrix βρέθηκε νεκρός, μετά από ένα πάρτι στο Λονδίνο. Η αστυνομία ποτέ δεν ανακοίνωσε την ακριβή αιτία θανάτου, παρά μόνο ότι βρήκαν πολλά υπνωτικά χάπια κοντά του. Πολλά ακούστηκαν, εικασίες που ποικίλλουν από την αυτοκτονία μέχρι την δολοφονία. Αντιφατικές ομολογίες από ανθρώπους που τον είδαν το τελευταίο βράδυ, εγείρουν ακόμα μεγαλύτερες υποψίες. Ένας άνθρωπος που μάγεψε στην κυριολεξία τους φίλους της ροκ μουσικής, ενσάρκωσε το «ελεύθερο» πνεύμα της ατίθασης ζωής, έφυγε σαν τραγική αντίθεση μιας ιδιοφυίας που παγιδεύτηκε μέσα στην ίδια του την δημιουργία. Ας έχουν οι εικόνες την τελευταία λέξη.