Το βιβλίο με τίτλο «Η σφαγή των προξένων. Θεσσαλονίκη 1876» (εκδόσεις University Studio Press) του Γιάννη Μέγα, θα παρουσιαστεί στην αίθουσα εκδηλώσεων «Αλέξανδρος Χαΐτογλου» του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, την Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2019, στις 7:00 μ.μ.



Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι κ.κ.:


  • Βλάσης Βλασίδης, Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
  • Άγγελος Χοτζίδης, Ιστορικός - Νομικός, Γεν. Γραμματέας του Σωματείου «Οι Φίλοι του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα»
  • Γιάννης Μέγας, Πολιτικός Μηχανικός, Συλλέκτης και Συγγραφέας του βιβλίου


Την παρουσίαση θα συντονίσει η κ. Σταυρούλα Μαυρογένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Γενική Γραμματέας του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και Διευθύντρια του ΚΕΜΙΤ.


Πότε έγινε η σφαγή των Προξένων


Το βιβλίο περιγράφει και αναλύει τα πραγματικά περιστατικά που έμειναν στην ιστορία με την επωνυμία “η σφαγή των Προξένων στη Θεσσαλονίκη”.


Ήταν 5 Μαΐου του 1876, όταν στη Θεσσαλονίκη ξέσπασαν ταραχές που κατέληξαν στο άγριο λιντσάρισμα και θανάτωση ξένων Προξένων.


Όλα άρχισαν όταν μια Βουλγάρα, ορθόδοξη Χριστιανή στο θρήσκευμα, η Στεφάνα, θέλησε να παντρευτεί τον μουσουλμάνο Χαϊρουλάχ. Έφθασε στη Θεσσαλονίκη με το τρένο. Έλληνες Ορθόδοξοι, όμως, την απήγαγαν –καθώς η οικογένειά της αντιτίθετο σε αυτόν το γάμο- και την οδήγησαν στο Προξενείο των ΗΠΑ.


Το νέο έγινε γνωστό από στόμα σε στόμα, στα μπαρμπέρικα και τα καφενεία της πόλης και οι μουσουλμάνοι αποφάσισαν να πάρουν πίσω τη Στεφάνα με το ζόρι. Οπλίστηκαν, βγήκαν στους δρόμους κι άρχισαν ταραχές, καθώς κατευθύνονταν προς την πρεσβεία των ΗΠΑ.


Στο Σαατλί Τζαμί εμφανίστηκαν οι πρόξενοι της Γερμανίας και της Γαλλίας, ο Θεσσαλονικιός ελληνορθόδοξος Ερρίκος Άμποτ και ο Γάλλος καθολικός Ζιλ Μουλέν. Το εξαγριωμένο πλήθος τους λιντσάρισε και τους κατέσφαξε στη συνέχεια.


Τα γεγονότα δεν ήταν άσχετα από τη γεωπολιτική κατάσταση στη Βαλκανική: Η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατέρρεε, ενώ ήδη είχε ξεσπάσει η επανάσταση στην Ερζεγοβίνη. Το δε Ελληνικό κράτος ενισχύονταν με πολεμικά πλοία και όπλα. Κι οι Οθωμανοί θεωρούσαν υπεύθυνο τον “ξένο παράγοντα” και δεν έβλεπαν με καλό μάτι τις παρεμβάσεις των Προξένων.


Η σφαγή των Προξένων οδήγησε την Πύλη να ζητήσει επίσημα συγνώμη, ειδικά όταν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης εμφανίστηκαν οι… στόλοι διαφόρων χωρών. Λέγεται ότι μεταξύ των πολεμικών που έκοβαν βόλτες στα ανοικτά ήταν και ένα Ελληνικό πολεμικό πλοίο.


Στο μεταξύ η Στεφάνα επεστράφη στον μέλλοντα σύζυγο και το πλήθος καταλάγιασε την οργή του. Δεν καταλάγιασε, όμως, η επιθυμία του Σουλτάνου να δείξει έμπρακτη συγνώμη. Άρχισαν έρευνες κι αναζητήθηκαν οι πρωτεργάτες των αιματηρών επεισοδίων και της σφαγής. Τελικά, έξι άτομα οδηγήθηκαν στην αγχόνη στην πλατεία Ελευθερίας (έχει ποτιστεί με… αρκετό αίμα και πολύ πόνο αυτή η πλατεία). Λέγεται, πάντως, ότι οι έξι που την πλήρωσαν δεν είχαν και ιδιαίτερη σχέση με τις ταραχές…


Καθώς την εποχή εκείνη οι φωτογραφικές μηχανές ήταν σπάνιες, η σφαγή των Προξένων αποτυπώθηκε σε γκραβούρες που φιλοξενήθηκαν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της εποχής, οι οποίες αφιέρωσαν για αρκετές ημέρες μεγάλο τμήμα της ύλης τους στα αιματηρά επεισόδια. Από το The Illustrated London είναι και η γκραβούρα που συνοδεύει αυτήν την ανάρτηση.