Οι επιλογές μας από το πλούσιο πρόγραμμα του 20ού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, για τη σημερινή τρίτη ημέρα, μάς βάζουν σε μια χρονοκάψουλα και μάς ταξιδεύουν πίσω στο χρόνο, σε χρονιές-ορόσημα για τον κόσμο, σε ταραγμένες περιόδους που άφησαν το στίγμα τους όχι μόνο στις γενιές που τα έζησαν αλλά και στις επόμενες.  

1968, πλανήτης Γη
Χρονιά-κλειδί του 20ού αιώνα, το 1968 γέννησε επαναστάσεις, συγκρούσεις, όνειρα, απογοητεύσεις και ελπίδες, με βασικούς σταθμούς την εξέγερση στη Γαλλία τον Μάιο και την Άνοιξη της Πράγας. Μισό αιώνα μετά, το επετειακό 20ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης επιστρέφει στην κρίσιμη εκείνη χρονιά και αποκαλύπτει ελάχιστα γνωστές εξεγέρσεις ανά τον κόσμο μέσα από το αφιέρωμα «Το ’68 πέρα από το ‘68» που παρουσιάζει συνολικά επτά συγκλονιστικά ντοκιμαντέρ παραγωγής από το 1968 έως το 2017. Τα ντοκιμαντέρ εκτείνονται στον τόπο και το χρόνο και επανεξετάζουν το μήνυμα και το πνεύμα των ιδεών που επιχείρησαν να αλλάξουν τον κόσμο από την Κεντρική Ευρώπη ως τις ΗΠΑ και από τη Λατινική Αμερική ως την Άπω Ανατολή.

Στο πρόγραμμα της σημερινής, τρίτης ημέρας του φεστιβάλ περιλαμβάνεται μία ταινία του αφιερώματος, το ντοκιμαντέρ «Στο έντονο παρόν» του βραζιλιάνου Ζουάου Μορέιρα Σάλες («Τζον Κασαβέτης», 23.30): Δεμένα με το νήμα μιας πρωτοπρόσωπης αφήγησης, πλάνα από τον Μάη του ’68 στη Γαλλία, την Άνοιξη της Πράγας και τον απόηχο των διαδηλώσεων στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού (στο Ρίο ντε Τζανέιρο) διαπλέκονται αρμονικά με πλάνα από την κάμερα της μητέρας του σκηνοθέτη, που βρέθηκε ως τουρίστρια στην Κίνα τη χρονιά της Πολιτιστικής Επανάστασης. Ένας στοχασμός στη φύση των εικόνων ιστορικού περιεχομένου, ο οποίος γεννά μια σειρά ερωτήσεων: Ποιος, γιατί και πώς τραβά αυτές τις εικόνες; Τι αποκαλύπτει το αρχείο από μόνο του, χωρίς παραπομπές στα ιστορικά συμφραζόμενα; Τι είδους εικόνες δημιουργούνται από τον φόβο, τη χαρά ή την αίσθηση του επείγοντος;



1944, Ελλάδα
Στις 18.00 στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα, σε κοινή προβολή, δύο ντοκιμαντέρ με κοινή θεματική, το «Αμάρι στις Φλόγες» του Τάσου Μπιρσίμ και τα «Λουλούδια που μαράθηκαν νωρίς, Κακόπετρος 28 Αυγούστου 1944» του Ματθαίου Φραντζεσκάκη. Το πρώτο αναφέρεται στο ολοκαύτωμα οχτώ χωριών του Ρεθύμνου στις 22 Αυγούστου 1944 από τα στρατεύματα Κατοχής των Γερμανών –ένα στον δήμο Αγίου Βασιλείου και εφτά στον δήμο Αμαρίου–, όπου έγιναν ομαδικές εκτελέσεις 164 κατοίκων ως αντίποινα στην απαγωγή του Γερμανού στρατηγού Καρλ Κράιπε, ενώ το δεύτερο σε αντίστοιχο επεισόδιο στα Χανιά, όταν οι Γερμανοί κατακτητές κύκλωσαν το μικρό χωριό Κακόπετρος στον σημερινό δήμο Πλατανιά. Φεύγοντας το απόγευμα, το ναζιστικό μίσος άφησε πίσω του 23 νεκρούς, άδεια, λεηλατημένα σπίτια και τις ψυχές των επιζώντων ισοβίως σημαδεμένες.


1942, ΗΠΑ
Η ταινία «Πατρίδα» («Παύλος Ζάννας», 15.00) των Leo Hurwitz, Paul Strand κυκλοφόρησε αμέσως μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ και κατάφερε να κλονίσει τα θεμέλια πάνω στα οποία οικοδομήθηκε η νεότερη αμερικανική ταυτότητα. Μέσα από μια περίτεχνη αφηγηματική δομή και πλάνα που εντυπώνονται στη μνήμη, η ταινία μιλά για την πάλη των συνδικάτων των εργατών κόντρα σε όσους επιθυμούν (μέχρι σήμερα) την καταστολή τους.