Τι είναι και σε τι χρησιμεύουν οι Πολιτικές ελκυστικότητας και υποδοχής στην ύπαιθρο

Του ΑΛΚΗ ΚΑΛΛΙΑΝΤΖΙΔΗ

Δεν είναι Πανάκεια, δεν αναιρούν τις υφιστάμενες τοπικές δραστηριότητες, συμβάλουν στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή.

1-Ελκυστικότητα είπατε ;

Η ελκυστικότητα είναι μια μεγάλη πρόκληση για τις αγροτικές περιοχές. Για αρκετά χρόνια, κάποιοι στη Γαλλία και αλλού την καθιστούν μια πραγματική στρατηγική για να διατηρήσουν και να προσελκύσουν νέους πληθυσμούς. Οι «Πολιτικές ελκυστικότητας και υποδοχής» απαιτούν μια εθελοντική και συγκεκριμένη στάση, εκκινούν δε από τις εξής διαπιστώσεις :

@ της φυγής των νέων ανθρώπων και των τοπικών ηγετικών επιχειρήσεων, (ΣΟΦΤΕΞ, π.χ.) εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης αλλά και της κινητικότητας,

@ της γήρανσης του πληθυσμού,

@ της απόστασης από τους μεγάλους οδικούς και επικοινωνιακούς άξονες,

@ της σπανιοποίησης της τοπικής απασχόλησης,

@ της δυσκολίας διατήρησης των παρεχομένων υπηρεσιών εγγύτητας ή της ανανέωσης του οικονομικού ιστού,

μάλλον αντίθετα από μια ανάκτηση της ελκυστικότητας για την παλιννόστηση, την άφιξη νέων πληθυσμών και την αναγκαιότητα να ελεγχθεί καλύτερα το φαινόμενο της επιλεγμένης κινητικότητας των ατόμων.

# Γιατί και πώς θα προσελκύσουμε και θα υποδεχθούμε τους νέους πληθυσμούς με τα όποια επενδυτικά τους Σχέδια ;

# Πώς θα επωφεληθούν από την παλιννόστηση ή την άφιξη νέων πληθυσμών οι περιοχές που διαθέτουν μια φυσική έλξη;

# Και πώς, επίσης, θα σκεφτούμε την εν λόγω Υποδοχή προς όφελος των τοπικών πληθυσμών αλλά και της ανάπτυξης της περιοχής;

Με άλλα λόγια το μεγάλο ζητούμενο είναι :

@ Πώς συλλογικά θα κάνουμε την δραμινή ύπαιθρο ζωντανή και φιλόξενη ;

@ Πώς θα την καταστήσουμε μια γη αναπτυξιακών πρωτοβουλιών που μας ανοίγει την όρεξη να παραμείνουμε ή και να εγκατασταθούμε εκεί.

2-Τι είναι μια Πολιτική Υποδοχής ;

Μια πολιτική υποδοχής είναι αυτή που έχει ως στόχο να χτίσει και να προσφέρει τους όρους, για τους κατοίκους (και για τους επίδοξους κατοίκους) εγκατάστασης και συνέχισης της παραμονής στην περιοχή, ευημερώντας εκεί.

Στην υφιστάμενη Ζήτηση Υποδοχής, θα πρέπει να διαμορφωθεί μια Ολοκληρωμένη Προσφορά Υποδοχής. Οι συνθήκες που θα αποτελούν τη Προσφορά Υποδοχής της δραμινής υπαίθρου θα πρέπει να είναι οι εξής:

1)Συνθήκες ενός καλοδεχούμενου επιχειρείν, ήτοι :

Προσφορά δραστηριοτήτων (πωλούμενες τοπικές επιχειρήσεις π.χ.) και απασχόλησης που προωθούν τη διατήρηση των ντόπιων και την προσέλκυση νέων πληθυσμών και συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, δημιουργώντας τοπικό πλούτο, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη βιώσιμη ανάπτυξή της (δηλαδή διατήρηση των φυσικών ανέσεων και του περιβάλλοντος διαβίωσης, διατήρηση των παρεχομένων υπηρεσιών ...).

2) Συνθήκες δεκτικότητας (réceptivité), ήτοι :

Προσφορά διαμονής (προσιτής κατοικίας) για τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού και για την ενθάρρυνση εγκατάστασης Νεοφερμένων ή Νέο-υπαίθριων, για λόγους συνοχής και κοινωνικής πολυμορφίας (mixité sociale), αλλά και για τη διατήρηση του περιβάλλοντος διαβίωσης, των πόρων και των φυσικών ανέσεων (aménités naturelles).

Προσφορά ιδιοκτησίας και επαγγελματικών χώρων για να ενθαρρυνθεί η διατήρηση (εξαγορά) και η εγκατάσταση νέων δραστηριοτήτων, συμβάλλοντας σε μια ισορροπημένη εδαφική ανάπτυξη (διατήρηση των τοπικών πόρων και των φυσικών ανέσεων, αναζωογόνηση των δραμινών κεφαλοχωρίων ...).

3) Συνθήκες ανέσεων (aménités) ήτοι :

Η Προσφορά του πλαισίου διαβίωσης που ενσωματώνει τις ανέσεις τοπίων, περιβάλλοντος και τοπικής ταυτότητας (πολιτιστική ταυτότητα και κληρονομιά), την προσφορά των παρεχομένων υπηρεσιών και εξοπλισμών (εκπαίδευσης, υγείας, ψυχαγωγίας, πολιτισμού, μετακινήσεων ...), αλλά και την ικανότητα της περιοχής να ενσωματώσει τους Νεοφερμένους (φιλοξενία και κουλτούρα υποδοχής) ...

3-Νέοι κάτοικοι, Ναι, αλλά ποιοι ; Πώς θα τους βρούμε ;

1) Νεοφερμένοι αλλά ποιοι ;

1.1. Κάποιοι Παλιννοστούντες Δραμινοί.

1.2. Ο καθένας θα έχει μια θέση στην δραμινή ύπαιθρο ... αρκεί να διαμορφωθούν σταδιακά οι παραπάνω ευνοϊκές Συνθήκες. Οι νέοι επιχειρηματίες να δημιουργούν δραστηριότητες, οι οικογένειές τους να σώζουν τα σχολεία, κάποιοι Νεοφερμένοι να αποκαθιστούν παλαιές κατοικίες, όταν άλλοι θα βρίσκουν οικονομικά προσιτή στέγη για ενοικίαση ... Εάν η δραμινή περιοχή εξειδικεύσει την υποδοχή της για μια μόνο ηλικία ή κοινωνικο-επαγγελματική κατηγορία (Τηλε-εργαζόμενους π.χ.), θα δημιουργήσει ανισότητες και θα επηρεάσει την ανάπτυξη του χώρου της. Μια πραγματική κοινωνική και γενεαλογική ποικιλομορφία είναι το κλειδί για την ισορροπία!

1.3. Υποδοχή είναι επίσης η δυνατότητα εξεύρεσης ενός γιατρού ή φαρμακοποιού που λείπουν, δηλαδή η αναπλήρωση συγκεκριμένων οικονομικών και κοινωνικών αναγκών, ή ακόμη οι νέες οικογένειες που θα επιτρέψουν τη διατήρηση των κοινωνικών δομών, όπως π.χ. οι δωρεάν παιδικοί σταθμοί.

2) Πώς θα τους βρούμε και πώς θα τους προσεγγίσουμε ;

Για να δώσουμε μια ευκαιρία παραμονής ή εγκατάστασης σε Ντόπιους ή σε Παλιννοστούντες ή σε Νεοφερμένους, η πρωτοτυπία των «Πολιτικών ελκυστικότητας και υποδοχής» βρίσκεται στην ικανότητά τους να διερευνήσουν και να προωθήσουν την δραμινή ύπαιθρο, συναντώντας άμεσα αυτούς τους ανθρώπους, κάνοντας χρήση, μεταξύ άλλων, τα παρακάτω εργαλεία :

2.1. Με την Κατάρτιση και τον ορισμό «Πρεσβευτών» Υποδοχής

2.2. Με τον ορισμό ενός «Χωριού Υποδοχής», με σχετικό «Οίκο Υποδοχής»

2.3. Με οικοδόμηση της δραμινής Στρατηγικής Ελκυστικότητας και Υποδοχής

2.4. Με την εκπόνηση και θέση σε εφαρμογή ενός σχετικού προγράμματος επικοινωνίας που θα περιλαμβάνει : ένα φυλλάδιο, έναν οδηγό Υποδοχής Νεοφερμένων, ένα ιστότοπο Υποδοχής, τα τοπικά ΜΜΕ, τα social media,..

2.5. Με τη συμμετοχή σε Εκθέσεις, π.χ. η «ΠΟΛΙΣ», σε διεθνή ομοειδή δίκτυα...

I.ΟΤΑΝ Η ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΔΟΧΗ επέχουν θέση αναπτυξιακής πολιτικής !

Το θέμα της υποδοχής και της διατήρησης των πληθυσμών είναι μια αφορμή για να αναμορφώσουμε την όποια οργάνωσή μας στην Π.Ε. Δράμας. Είναι ένας τρόπος αναδιατύπωσης του όποιου αναπτυξιακού μας σχεδίου και των όποιων επαγγελματικών μας πρακτικών. Και είναι επίσης ένας μοχλός διατήρησης και προσέλκυσης νέων δεξιοτήτων, διευκόλυνσης της εγκατάστασης και της ενσωμάτωσης νέων οικογενειών, και γενικότερα, βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης και ανάπτυξης της περιοχής μας.

1-Δημιουργία ενός «Κέντρου ελκυστικότητας & Υποδοχής»

Πρόκειται για μια «Πόρτα εισόδου στην Π.Ε. Δράμας» που θα έχει τα ακόλουθα καθήκοντα :

- την υποδοχή και την συνοδεία των Νεοφερμένων,

- την προώθηση της περιοχής, την ιχνηλάτηση ικανών για εργασία ατόμων,

- την οικοδόμηση προσφορών εγκατάστασης στην δραμινή ύπαιθρο.

Οι δράσεις του θα ποικίλουν ανάλογα με τις ανάγκες και τα πλεονεκτήματα της Π.Ε. Δράμας. Έτσι, το εν λόγω Κέντρο θα έπρεπε να απογράψει τους άδειους χώρους, τις προς ενοικίαση κατοικίες, τις πωλούμενες τοπικές επιχειρήσεις,… με στόχο να τις προτείνει στα άτομα που έχουν σχέδιο εγκατάστασης στην περιοχή.

2-Οι Πολιτικές Υποδοχής προωθούν τους Νεοφερμένους κι όχι τους Ντόπιους ;

Οι Πολιτικές υποδοχής προωθούν τους Νεοφερμένους και δεν κάνουν τίποτα για τους Ντόπιους ; ΛΑΘΟΣ.

Εάν οι Πολιτικές ελκυστικότητας και υποδοχής διευκολύνουν την εγκατάσταση των Κομιστών επιχειρηματικών σχεδίων και των νέων πληθυσμών, είναι επίσης ανοιχτές και για τους Ντόπιους ή Παλιννοστούντες, ειδικότερα αν αυτοί έχουν ένα επενδυτικό σχέδιο (δραστηριοτήτων, επιχειρήσεων, διαβίωσης ...). Τούτο άλλωστε αποτελεί μια από τις προϋποθέσεις για την επιτυχία και την εφαρμογή αυτών των πολιτικών.

3-Οι Πολιτικές Υποδοχής θέτουν σε ανταγωνισμό τις περιοχές ;

ΛΑΘΟΣ. Υποδέχομαι στην Π.Ε. Δράμας δεν σημαίνει κατανάγκην ότι αποστερώ από κάπου αλλού ;

Για να αποφευχθεί ο περιττός ανταγωνισμός μεταξύ των περιοχών, η Πολιτική υποδοχής απαιτεί την ένταξη σε ένα δίκτυο περιοχών και περιφερειών (Δια-τοπικότητα) με τις οποίες μοιραζόμαστε εμπειρίες, συνεδριάσεις, ορθές πρακτικές ... και δεξιότητες επικοινωνίας.

Ένα άλλο σημείο, για να αποφευχθεί ο στείρος ανταγωνισμός και να υπάρχει ρύθμιση, είναι : η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών κλιμάκων διοίκησης, από το χωριό στην περιφέρεια αλλά και ενδο-περιφερειακά. Πράγματι, η ύπαιθρος δεν είναι μια αγορά και οι Νεοφερμένοι καταναλωτές που αναζητούν την μεγαλύτερη προσφορά!

4-Οι Νεοφερμένοι δεν επιθυμούν να ενσωματωθούν ;

ΛΑΘΟΣ

Τα άτομα που δεν θέλουν να ενσωματωθούν είναι πολύ σπάνια. Απλά ο τρόπος διαβίωσης, μακριά από την πόλη, δεν διευκολύνει τις γόνιμες ανταλλαγές. Χαμένοι στην καθημερινότητα μεταξύ εργασίας, παιδιών, σπιτιού, κ.λπ. αυτοί οι Νεοφερμένοι συχνά παραμελούν να λάβουν μέρος στη ζωή του χωριού. Γι 'αυτό εναπόκειται στο δήμο να είναι φιλόξενος και να τους προσεγγίσει. Επιπλέον, υπάρχει ένας εντελώς διαφορετικός πληθυσμός, που έρχεται να ζήσει και να εργαστεί στην περιοχή αναζητώντας την ποιότητα ζωής, κι όχι να απομονωθεί.

ΙΙ. Πώς θα πάμε στις Πολιτικές Υποδοχής & Ελκυστικότητας (ΠΥΕ) ;

1. ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΟΔΗΓΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ Π.Ε. ΔΡΑΜΑΣ

Για αρχή, θα πρέπει να εκπονηθεί μια χωρική ανάλυση (με τη συμμετοχή των αιρετών που ζουν στην περιοχή), για να μάθουμε καλύτερα ποιος έρχεται και ποιος φεύγει, καθώς επίσης για την υφιστάμενη κατάσταση των διαθέσιμων ακινήτων, των επαγγελματικών χώρων, των κατοικιών, των εμπορικών καταστημάτων και των παρεχομένων υπηρεσιών, κ.λπ.. Προσοχή, αυτή η ανάλυση δεν θα είναι μια επιπλέον διάγνωση και δεν πρέπει να μείνει αδρανής, αλλά να επικαιροποιείται διαρκώς για να γίνει ένα δυναμικό εργαλείο (παρατηρητήριο), στο οποία είναι δυνατόν να αναφερόμαστε σε κάθε στιγμή.

Προηγουμένως επίσης, η Π.Ε. Δράμας θα πρέπει να οργανώσει μια εταιρική σύμπραξη μεταξύ όλων των τοπικών φορέων υποδοχής, π.χ. Δήμων, επιμελητηρίων, ενώσεων, μεσιτικών γραφείων, τουριστικών φορέων ... Αυτή η σύμπραξη θα πρέπει να επισημοποιηθεί και να επιτρέπει οι αποφάσεις, αναφορικά με την υποδοχή και τη συνοδεία των ατόμων που θέλουν να εγκατασταθούν, να λαμβάνονται συλλογικά.

2. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΜΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ

Η περιοχή μπορεί στη συνέχεια να αναπτύξει την ολοκληρωμένη προσφορά της, δηλαδή ό,τι την καθιστά ελκυστική, ήτοι : οικονομικές δραστηριότητες, πλαίσιο διαβίωσης, επαγγελματικούς χώρους, κατοικία, παρεχόμενες υπηρεσίες, Συμβουλευτική συνοδεία. Ένας από τους προτιμώμενους συντελεστές αυτής της ολοκληρωμένης προσφοράς είναι η προσφορά των δραστηριοτήτων, η οποία περιλαμβάνει τις επιμέρους προσφορές εξαγοράς υφιστάμενων τοπικών επιχειρήσεων, των τοπικών θέσεων εργασίας, αλλά και των δημιουργούμενων νέων δραστηριοτήτων (π.χ. θέσεις στους τομείς των αναδυόμενων νέων επαγγελμάτων, νέα επαγγέλματα στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την πράσινη οικιστική ...).

Αλλά είτε πρόκειται για ένα αρτοποιείο ή μια βιοτεχνική επιχείρηση, η προσφορά δημιουργίας ή εξαγοράς θα πρέπει να "δελεάζει" τον ενδιαφερόμενο για την περιοχή, με την επίκληση έτσι της διαβίωσης, των τοπικών παρεχόμενων υπηρεσιών, της προτεινόμενης Συμβουλευτικής συνοδείας του, κλπ. . Είναι αυτό που αποκαλούμε μια "ειδική" προσφορά.

3. ΠΑΡΟΧΗ ΔΩΡΕΑΝ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ

Παροχή δωρεάν Εξατομικευμένη Συμβουλευτική συνοδεία από το «Κέντρο Υποδοχής» των «Κομιζόντων επενδυτικά σχέδια". Ο όρος «Κομίζοντες επενδυτικά σχέδια" παραπέμπει σε ανθρώπους που θέλουν να εγκατασταθούν στην ύπαιθρο, περισσότερο από το να κάνουν μια απλή "μετοίκηση".

Μπορούν να έχουν ένα οικονομικό σχέδιο (εξαγοράς επιχείρησης, δημιουργίας επιχείρησης, εξεύρεσης εργασίας), αλλά και ένα ατομικό σχέδιο ζωής (για να διαθέτουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο, να έχουν έναν λαχανόκηπο για παραγωγή λαχανικών, για την ανατροφή των παιδιών τους σε ένα ήσυχο και περιβαλλοντικά καθαρό μέρος ...). Κάποιοι θα χρειαστούν μια Συμβουλευτική συνοδεία για την ανάπτυξη του σχεδίου τους, έτσι ώστε να εναρμονίζεται με τις πραγματικότητες της Π.Ε. Δράμας. Άλλοι απλά θα χρειάζονται μια υποδοχή κι έναν προσανατολισμό προς τις κατάλληλες δομές της Π.Ε. Δράμας.

4. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΝΌΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Για την προώθηση και τη δημοσιοποίηση της Ολοκληρωμένης Προσφοράς Υποδοχής της Π.Ε. Δράμας, ένα σχετικό σχέδιο επικοινωνίας είναι απαραίτητο να εκπονηθεί και να εφαρμοστεί. Σκοπός του θα είναι να διαδώσει τις οικονομικές και οικιστικές προσφορές από τη μία πλευρά, αλλά και τη συνολική προσφορά, για να επηρεάσει έτσι θετικά την εικόνα της περιοχής. Επιπλέον, η επικοινωνία περιλαμβάνει επίσης την ίδια την περιοχή της Π.Ε. Δράμας, δηλαδή τους κατοίκους της: είναι αυτοί που υποδέχονται, που γνωρίζουν τους τοπικούς πόρους της περιοχής και που είναι οι συνδετικοί κρίκοι και οι Πρεσβευτές της Πολιτικής ελκυστικότητας και υποδοχής.

ΙΙΙ. Τα 3 Συστατικά Στοιχεία της επιτυχίας μας ;

Γιατί ένα άτομο θα παρέμενε, θα παλιννοστούσε ή θα μετοικούσε στην Π.Ε. Δράμας ;

1.Θα ήταν εφικτό εάν η Π.Ε. Δράμας επέτρεπε σε όλους να έχουν ένα ικανοποιητικό σχέδιο διαβίωσης, δηλαδή «μια τέχνη φιλικής, επαρχιακής και ασυνήθιστης ζωής».

2. Εάν οι δραμινοί κάτοικοι συγκεντρώνουν τις ενέργειές τους για να επιτύχουν αυτό το οποίο ορισμένοι αποκαλούν αδύνατο.

3. Εάν οι δραμινοί κάτοικοι συντονιστούν γύρω από ένα πρόγραμμα δράσης, συγκεκριμένο και συμφωνημένο, το οποίο επιτρέπει στον καθένα να εμπλακεί με τον τρόπο του.

ΙV. Πώς μπορούμε να πάμε μακρύτερα ;

Συμμετέχοντας ενεργά σε διεθνικά κοινοτικά συλλογικά έργα των οποίων προτεραιότητα είναι η προώθηση των «Πολιτικών Ελκυστικότητας και Υποδοχής στην ευρωπαϊκή ύπαιθρό», όπως :

1. Το υλοποιηθέν έργο PhiloxeniaPlus (www.philoxeniaplus.eu και www.emloc.gr), Ιούνιος 2013-Μάϊος 2015, στο οποίο συμμετείχε η ΑΝΕΔ.

2. Το υποψήφιο Σχέδιο στο κοινοτικό πρόγραμμα Interreg MED 2014-2020 με τίτλο : «Διεθνές Cluster δοκιμών, κεφαλαιοποίησης και φορητότητας των καινοτόμων δεξιοτήτων των Πολιτικών υποδοχής και ελκυστικότητας για μια έξυπνη και βιώσιμη ανάπτυξη σε μεσογειακό αγροτικό και απομονωμένο περιβάλλον», «Accueil-Pélican», στο οποίο συμμετέχει η ΑΝΕΔ.

V.Ένα φιλόδοξο σχέδιο διαβίωσης... αλλά με ποια λεφτά ;

@ Θα εργαστούμε εντατικά για την εκπόνηση προτάσεων και την αναζήτηση σχετικών χρηματοδοτήσεων, περιφερειακών, εθνικών, κοινοτικών.

@ Θα εργαστούμε μεθοδικά σε όλα αυτά τα επίπεδα και ελπίζουμε ότι θα επιτυγχάνουμε ορισμένα αποτελέσματα (... αλλά απρόβλεπτα).

@ Ένα πρόγραμμα δράσης σαφές και συμμετοχικό με σχέδια καινοτομικά, αυξάνει τις πιθανότητες να εξευρεθούν χρηματοδοτήσεις.

VI.Παραπομπές σε σχετική Βιβλιογραφία