16o ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Από την Καμπότζη μέχρι τις ΗΠΑ

Από την Καμπότζη μέχρι το Ιράν, το Ιράκ, τον Λίβανο και τις ΗΠΑ, πραγματικές ιστορίες για τον πόλεμο και τις μαζικές δολοφονίες, καθώς και η πραγματική ιστορία ενός εξπέρ στην κατασκευή ψεύτικων ιστοριών αλλά και στη λογοκλοπή, περιλαμβάνονται στο μενού του σημερινού προγράμματος του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Η ταινία της Σαμάνθα Γκραντ “Μια επισφαλής εμπιστοσύνη: λογοκλοπή, εξουσία κι ο Τζέισον Μπλερ στους Νιου Γιορκ Τάιμς” (“Φρίντα Λιάππα”, 17.30) παρουσιάζει την ιστορία του πιο διάσημου κατά συρροήν λογοκλόπου, ο οποίος συχνά-πυκνά συνήθιζε και να επινοεί στοιχεία για τον εμπλουτισμό των ρεπορτάζ του. Οταν πια αποκαλύφθηκε η δράση του Τζέισον Μπλερ, οι καθημερινές ασχολίες στην αίθουσα σύνταξης των Τάιμς έγιναν δημόσιο θέαμα και τα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία σέρβιραν, σε ύφος σαπουνόπερας, μια ιστορία γεμάτη εξαπάτηση, χρήση ναρκωτικών, ρατσισμό, ψυχικές διαταραχές, ιεραρχία, ενοχές της λευκής φυλής. Μέσω αποκλειστικών συνεντεύξεων, και με τον ίδιο τον Μπλερ, η “Επισφαλής εμπιστοσύνη” εξερευνά βαθύτερα ζητήματα εξουσίας, ηθικής κι ευθύνης στα ΜΜΕ.

Η ταινία “Ο άνθρωπός μας στην Τεχεράνη” (Ολύμπιον, 20.15) των Λάρι Ουάινσταϊν - Ντρου Τέιλορ ρίχνει φως στην (γνωστή και από το οσκαρικό φιλμ “Argo” του Μπεν Αφλεκ) ιστορία της διάσωσης έξι φυγάδων αμερικανών διπλωματών, κατά τη διάρκεια της κρίσης των αμερικανών ομήρων στο Ιράν το 1979, αποκαλύπτοντας νέα στοιχεία για τις μυστικές συμφωνίες ανάμεσα στις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Καναδά. Κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης Τύπου ο Ντρου Τέιλορ σχολίασε: “Όταν αρχίσαμε να γυρίζουμε το ντοκιμαντέρ μας, δεν είχε καν κυκλοφορήσει το Argo. Πολλές από τις λεπτομέρειες της υπόθεσης δεν ήταν γνωστές στο ευρύ κοινό, παρότι είχαν γυριστεί κάποιες ταινίες τη δεκαετία του '80 με αυτό το θέμα. Εντέλει, το Argo δεν μας πτόησε. Για να μάθεις τι συμβαίνει σε μία υπόθεση, πρέπει να μιλήσεις με τους πρωταγωνιστές των γεγονότων, διαφορετικά κάνεις ταινία μυθοπλασίας”. Πρόθεση των συντελεστών του ντοκιμαντέρ ήταν να παρουσιάσουν τα γεγονότα ακριβώς όπως έγιναν. “Μιλήσαμε με πολλούς από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων εκείνης της εποχής, κάνοντας χιλιάδες ώρες συνεντεύξεων. Θέλαμε να παρουσιάσουμε την ιστορία από μία ευρεία σκοπιά. Η κρίση των ομήρων συνέβη ακριβώς πριν από την ιρανική επανάσταση και γι’ αυτό θέλαμε να ακουστεί η φωνή των ανθρώπων που βρέθηκαν εκεί, να ακουστεί η ιστορία από πρώτο χέρι”, σχολίασε η παραγωγός της ταινίας Έλενα Σεμίκινα.

Από το Ιράν, στο γειτονικό Ιράκ, μέσα από την ταινία “Κεραυνός πέφτει στη Βαγδάτη” του Ζαν Πιερ Κριέφ (“Παύλος Ζάννας”, 22.30). Τον Μάρτιο του 2003 ξεκινά η εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ. Από την προετοιμασία στα σύνορα ώς τη σύλληψη του Σαντάμ Χουσεΐν, η ταινία παρακολουθεί μια έρευνα που κράτησε περισσότερα από τέσσερα χρόνια και φωτίζει άγνωστες πτυχές ενός πολέμου που νομίζουμε πως γνωρίζουμε.

Στην “Κληρονομιά” (“Παύλος Ζάννας”, 17.30) ο σκηνοθέτης Φιλιπ Αρακτίντζι, αναγκασμένος λόγω του πολέμου να αφήσει τη χώρα του, τον Λίβανο, και να εγκατασταθεί αλλού για τρίτη φορά, συνειδητοποιεί πως εδώ και επτά γενιές η οικογένειά του βρίσκεται διαρκώς σε φυγή προκειμένου να γλιτώσει από πολέμους και σφαγές. Αυτιοβιογραφικά και ιστορικά στοιχεία συνυπάρχουν σε αυτό το ντοκιμαντέρ, το οποίο με χιούμορ και ελαφράδα παρουσιάζει την ιστορία μιας απόμακρης αλλά και οικείας Ανατολής.

Τέλος, στην “Εικόνα που λείπει” του Ρίτι Παν (“Τζον Κασσαβέτης”, 23.30), που ήταν υποψήφιο φέτος για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, ο σκηνοθέτης, ο οποίος έζησε από πρώτο χέρι τις φρικαλεότητες των Ερυθρών Χμερ του Πολ Ποτ, με μια πρωτότυπη όσο και καθηλωτική αφήγηση, καταγράφει αυτές τις μαύρες σελίδες στην πρόσφατη ιστορία της πατρίδας του.