No 817721

Του ΠΑΝΟΥ ΜΑΝΔΑΤΖΗ

Ενα συναρπαστικό ταξίδι σε όλο τον κόσμο, από την Ελλάδα έως τις ΗΠΑ και την Ουκρανία, προσφέρει και σήμερα το πρόγραμμα του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Πρόσωπα και γεγονότα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης πραγματικότητας και αποτελούν ζωντανό κομμάτι της ιστορίας αλλά και κοφτερές ματιές στο σήμερα, σ' έναν κόσμο διαρκούς κίνησης και αναταράξεων.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η προβολή (20.30, αίθουσα “Φρίντα Λιάππα”) του ντοκιμαντέρ “Παλικάρι (Ο Λούις Τίκας και η σφαγή του Λάντλοου)” του Νικόλαου Βεντούρα, που μαζί με τη δημοσιογράφο Λαμπρινή Θωμά κατέγραψαν μία από τις κομβικές στιγμές του αμερικανικού εργατικού κινήματος, ενώνοντας -έναν ολόκληρο αιώνα μετά- τις ΗΠΑ του 1914 με τις εργατικές και μεταναστευτικές διεκδικήσεις της Ελλάδας του 2014. Ο Λούης Τίκας ή Ηλίας Σπαντιδάκης ήταν Έλληνας συνδικαλιστής από την Κρήτη, που δολοφονήθηκε το 1914 στο Κολοράντο των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια μιας μεγαλειώδους εργατικής απεργίας στα ορυχεία. Η Λαμπρινή Θωμά και ο Νίκος Βεντούρας αναζήτησαν τις μνήμες, την ιστορία και την κληρονομιά του Λούη Τίκα και του Λάντλοου στο Κολοράντο, και μίλησαν με κορυφαίους ιστορικούς, καλλιτέχνες και απογόνους ανθρακωρύχων, καταγράφοντας τα σημάδια που άφησε στο σώμα της εργατικής Αμερικής μία τραγωδία που πολλοί προσπάθησαν να κάνουν να ξεχαστεί.

Νωρίτερα (13.00, αίθουσα “Τώνια Μαρκετάκη”), προβάλλεται μια άλλη ιστορία που επίσης συνδέει Ελλάδα και Αμερική, με διαφορετικό τρόπο βέβαια. Το ντοκιμαντέρ “Lost in the Bewilderness” της Αλεξάνδρας Άνθονυ αναφέρεται στην ιστορία του ξαδέλφου της σκηνοθέτιδας, ο οποίος απήχθη σε ηλικία 5 ετών από την Ελλάδα και εντοπίστηκε λίγο πριν από τα 16α γενέθλιά του στις ΗΠΑ. Μιλώντας για το ντοκιμαντέρ, η Άνθονυ εξήγησε: «Το παιδί, γιος ξαδέρφου μου, εξαφανίστηκε όταν το πήρε η μητέρα του φεύγοντας στην Αμερική κι έτσι χάθηκαν εντελώς τα ίχνη του. Για χρόνια τον έψαχναν η Σκότλαντ Γιαρντ και η Ιντερπόλ χωρίς αποτέλεσμα. Τελικά, ένα βράδυ τηλεφώνησε η μητέρα του Λουκά στον ξάδερφό μου και του είπε ότι ο Λουκάς είναι στην Αμερική. Πήρα μια κάμερα και πήγα μαζί με τον ξάδερφό μου στη συνάντηση». Γυρισμένη κατά τη διάρκεια είκοσι χρόνων, η ταινία κλείνει έναν κύκλο, καθώς παρακολουθεί τον Λουκά μέχρι τη στιγμή που γίνεται και ο ίδιος πατέρας. Το "Lost in the Bewilderness" δεν είναι μόνο μια αστυνομική ιστορία, αλλά και ένας λυρικός στοχασμός πάνω στην παιδική ηλικία –αυτήν που χάνουμε κι αυτήν που βρίσκουμε– και μια επιβεβαίωση πως η θεματολογία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας και τραγωδίας, που τοποθετούν την οικογένεια στο επίκεντρο, είναι πάντα επίκαιρη στο σύγχρονο κόσμο.

Σε μια διαφορετική πτυχή της ουκρανικής πραγματικότητας απ' αυτήν που κυριαρχεί στην παγκόσμια επικαιρότητα τις τελευταίες μέρες εστιάζει το ντοκιμαντέρ “Η Ουκρανία δεν είναι μπουρδέλο” (23.00, Ολύμπιον), μια ταινία για τις προκλητικές γυμνόστηθες φεμινίστριες Φέμεν που με τη δράση τους έχουν προκαλέσει σάλο στον ευρωπαϊκό Τύπο. Θέλοντας να διαψεύσουν την εικόνα που έχει ο υπόλοιπος κόσμος για τις Ουκρανές, σαν να είναι νύφες για πούλημα ή προϊόντα σεξοτουρισμού, οι Φέμεν ξεγυμνώνονται σε ένδειξη διαμαρτυρίας για να διαλύσουν αυτήν την αντίληψη και να κλονίσουν αυτές τις κτηνώδεις πατριαρχικές δυνάμεις. Το ντοκιμαντέρ προσφέρει ένα εκ των έσω βλέμμα στην οργάνωση, που από τους χιονισμένους δρόμους της διεφθαρμένης μετασοβιετικής Ουκρανίας κερδίζει έδαφος στην Ευρώπη.

Προσωπική υπόθεση μοιάζει να είναι το ντοκιμαντέρ “Ακουμπώντας τον ουρανό” του Οράθιο Αλκαλά (15.00, “Παύλος Ζάννας”), το οποίο επιχειρεί να φωτίσει το πάθος και τα κίνητρα των καλλιτεχνών του τσίρκου. Ο σκηνοθέτης, μέλος κι ο ίδιος μιας ομάδας τσίρκου, δήλωσε σχετικά στη συνέντευξη Τύπου: «Ήθελα να αλλάξω την αντίληψη του κόσμου για το τσίρκο, όχι αυτό με τα ζώα, αλλά το σύγχρονο τσίρκο, που είναι μείγμα θεάτρου, χορού και ακροβατικών. Λόγω της ιδιότητάς μου, είχα πρόσβαση σε μεγάλους θιάσους, όπως το Cirque de Soleil. Έκανα γυρίσματα σε δέκα χώρες, από τον Καναδά και την Ισπανία ως την Παλαιστίνη». Το ντοκιμαντέρ μιλά για απλούς ανθρώπους που κάνουν εξαιρετικά πράγματα και καταγράφει τις απίθανες, υπεράνθρωπες πράξεις τις οποίες εκμαιεύουν οι ακροβάτες από τα συνηθισμένα, ανθρώπινα σώματά τους.

Π.Μ.