16ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ματιές στην Ελλάδα του χθες και του σήμερα

Του ΠΑΝΟΥ ΜΑΝΔΑΤΖΗ

Συνεχίζει να προσφέρει δυνατές κινηματογραφικές συγκινήσεις στους λάτρεις των ταινιών τεκμηριώσης το 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης - Εικόνες του 21ου Αιώνα, που ήδη διανύει την έβδομη ημέρα του.

 

Πολλές και ενδιαφέρουσες οι ελληνικές παραγωγές στρέφουν το βλεμμα τους είτε προς το όχι και τόσο μακρινό πολιτικό παρελθόν της χώρας είτε προς τα προβλήματα του σήμερα αναζητώντας λύσεις για το αύριο.

Ενα τέτοιο ντοκιμαντέρ είναι το “Neubeginn auf Griechsich / Le Point de non-retour” της Αλκμήνης Μπούρας. Μια ματιά στην κρίση που εξαντλεί τον ελληνικό λαό, μια ματιά στην Ελλάδα που καταρρέει. Πέρα από τις απορίες «να υποκύψω ή να αγωνιστώ;», «να φύγω από την Ελλάδα ή να παραμείνω;», γεννιέται σε όλους ένα ακόμη συγκεκριμένο ερώτημα: «πώς θα επιβιώσω;» Οι πρωταγωνιστές της ταινίας αποφάσισαν όλοι να αγωνιστούν. Την ώρα που η ιδέα της δημοκρατίας καταρρέει, μια νέα αξία ανθίζει: η ιδέα της κοινότητας. Χαράσσουν νέους δρόμους μέσω καινοτόμων προγραμμάτων, ιδεών, εγχειρημάτων, ή επίσης μέσω της εκ νέου ανακάλυψης ήδη γνωστών πλην ξεχασμένων πόρων και πηγών πλούτου. Η ταινία μιλάει για την Ελλάδα του σήμερα και για τους ανθρώπους της, που επιλέγουν να βλέπουν τους εαυτούς τους όχι ως θύματα, αλλά ως πολίτες που καλούνται να αντιμετωπίσουν αυτήν την πρόκληση.

Η δημιουργία της Αλκμήνης Μπούρα προβάλλεται, πολύ ταιριαστά, μαζί με αυτήν της Μύρνας Τσάπα(φωτογραφία πάνω) “Στο φαρμακείο” (αίθουσα “Τζον Κασσαβέτης”, 15.00). Οπως είπε η κυρία Τσάπα στη συνέντευξη Τύπου, δεν ήταν στις προθέσεις της ευθύς εξαρχής να κάνει ένα ντοκιμαντέρ για την κρίση αλλά απλώς να αποτυπώσει την κατάσταση στην Ελλάδα, μέσα από όσα συμβαίνουν σε ένα φαρμακείο: “Το φαρμακείο λειτουργεί ως καφενείο, όπου οι άνθρωποι συζητούν καθημερινά για την κατάσταση της χώρας. Ξεκίνησα να κινηματογραφώ πριν την υπογραφή του μνημονίου και στην πορεία η ταινία πήρε τη σημερινή της μορφή. Ήθελα να δείξω πώς η πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας επηρεάζει τις σχέσεις των ατόμων. Στην αρχή, οι ήρωες του ντοκιμαντέρ αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις με χιούμορ, στην πορεία όμως βλέπουμε ότι υπάρχει ένταση”.

Το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Δούβλη “Στοργή στο λαό” (Ολύμπιον, 20.30) ασχολείται με τη λογοκρισία στον κινηματογράφο την περίοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα (1967-1974) μέσα από το άγνωστο μέχρι τώρα αρχείο της λογοκρισίας της χούντας. Περιλαμβάνει αποσπάσματα από ελληνικές και ξένες δημιουργίες, που λογοκρίθηκαν ή απαγορεύθηκαν στα χρόνια της δικτατορίας, επίκαιρα της εποχής, συνεντεύξεις σκηνοθετών, καθώς και απόρρητα έγγραφα που έρχονται για πρώτη φορά στο φως, δίνοντας μια αποκαλυπτική εικόνα των μηχανισμών ελέγχου του καθεστώτος, αλλά και συνθέτοντας, συγχρόνως, μια τοιχογραφία της εποχής.

Μια όχι και τόσο γνωστή ιστορία, επίσης από τη ελληνική δεκαετία του '70, αναδεικνύει το ντοκιμαντέρ “Ανάμεσα σε δύο νησιά”(φωτογραφία πάνω) του Μιχάλη Σταυρόπουλου (“Τώνια Μαρκετάκη”, 15.30). Το φιλμ διερευνά τη γέννηση και το θάνατο ενός πρωτοποριακού ηλεκτρικού αυτοκινήτου, του Enfield 8000, το οποίο παρουσιάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70, 40 χρόνια προτού ανακαλύψει η αυτοκινητοβιομηχανία τα πλεονεκτήματα της ηλεκτροκίνησης, και το οποίο κατασκευαζόταν στη Σύρο! Η Enfield Automotive, που είχε έδρα το Isle of Wight της Μ. Βρετανίας, κατάφερε να κατακτήσει ένα σημαντικό συμβόλαιο για την παραγωγή ενός αρχικού αριθμού ηλεκτρικών αυτοκινήτων, απέναντι στις προτάσεις των Ford και Leyland. Λίγο πριν ξεκινήσει η παραγωγή, ο ιδιοκτήτης της εταιρείας, ο εφοπλιστής Γιάννης Γουλανδρής, αποφασίζει να μεταφέρει το εργοστάσιο στη Σύρο, μια απόφαση πιθανώς μοιραία για το μέλλον ενός οχήματος πόλης που καθίστατο ιδανικό στην περίοδο της πρώτης ενεργειακής κρίσης και των έντονων φαινομένων ρύπανσης στις μεγαλουπόλεις.

Ακόμη πιο πίσω στο παρελθόν πηγαίνει τον θεατή η ταινία “ΒΙΕΤ ΚΩΣΤΑΣ. Υπηκοότης: Ακαθόριστος” του Γιάννη Τριτσιμπίδα. Πρόκειται για την οδύσσεια ενός νεαρού Ρωμιού που στάλθηκε κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής για καταναγκαστική εργασία στην κεντρική Ευρώπη. Κατέληξε λεγεωνάριος της γαλλικής Λεγεώνας των Ξένων στην Αλγερία και την Ινδοκίνα ώσπου αυτομόλησε στους Βιετμίνχ και αγωνίστηκε με τον Λαϊκό Στρατό για πολλά χρόνια. O Κώστας Σαραντίδης/Nguen van Lap εξακολουθεί μέχρι σήμερα να προσφέρει την αγάπη και τις υπηρεσίες του στο Βιετνάμ, το οποίο τιμά σαν ήρωα τον απλό αυτόν Έλληνα που, όπως λέει ο ίδιος, ακολούθησε πάντα το ένστικτό του.