MISS VIOLENCE Η πιο πολυσυζητημένη ταινία του 54ου ΦΚΘ

Ήταν η πιο πολυαναμενόμενη ταινία του 54ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Πλέον, μετά τις δύο προβολές της, Κυριακή και Δευτέρα, είναι η και πιο πολυσυζητημένη. Ο λόγος φυσικά περί της βραβευμένης στη Βενετία, για τη σκηνοθεσία και για την ερμηνεία του Θέμη Πάνου, ταινία “Miss Violence” του Αλέξανδρου Αβρανά.

Παρότι τα μέχρι πρότινος καλά κρυμμένα μυστικά της ταινίας έχουν αποκαλυφθεί, δεν θα υπεισέλθουμε σε λεπτομέρειες σχετικά με την υπόθεση. Εχει δίκιο ο σκηνοθέτης να ισχυρίζεται πως η ταινία λειτουργεί καλύτερα όταν βρίσκει τον θεατή απροετοίμαστο. Από την άλλη, ακόμη κι αν κάποιος γνωρίζει από πριν τι θα δει, δύσκολα αποφεύγει το σφίξιμο στο στομάχι, δύσκολα αντιστέκεται στη δύναμη αυτής της ταινίας.

Την ημέρα των γενεθλίων της, η 11χρονη Αγγελική πηδάει από το μπαλκόνι και πέφτει στο κενό χαμογελώντας. Ενώ η αστυνομία και η κοινωνική πρόνοια προσπαθούν να καταλάβουν ποιος ήταν ο λόγος της πιθανής αυτοκτονίας, η οικογένειά της υποστηρίζει σθεναρά πως ήταν ατύχημα. Ποιο είναι το μυστικό που πήρε μαζί της η μικρή Αγγελική; Γιατί η οικογένεια προσπαθεί πεισματικά να την «ξεχάσει» και να συνεχίσει τη ζωή της;
Αυτά αρκούν, δεν χρειάζονται περισσότερες λεπτομέρειες για όσα ακολουθούν. Τα οποία μερίδα του κοινού θεώρησε σκληρά, σοκαριστικά, προκλητικά. Πράγματι, η ταινία, την οποία εμπνεύστηκε ο Αβρανάς από μια πραγματική ιστορία που συνέβη στη Γερμανία, είναι σκληρή. Κρύβει πολλή βία μέσα της, αν και προτιμά να την αναδεικνύει με υπαινιγμούς και με ψυχρή ένταση, παρά να την πετάει στα μούτρα του θεατή.

Ο Αβρανάς μοιάζει να διαφωνεί:“Δεν είναι η ταινία σκληρή, σκληρή είναι η αλήθεια της. Και πολλές φορές η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να δεχτεί μία τέτοια ταινία”, είχε δηλώσει στη συνέντευξη Τύπου. “Σοκαριστήκατε; Η ταινία δεν είναι τίποτε μπροστά στην πραγματικότητα”, απάντησε σε ανάλογη ερώτηση του κοινού μετά τη δεύτερη προβολή της ταινίας στο ΦΚΘ, όπου δεν αποφεύχθηκαν οι (ατυχείς) στιγμές έντασης (απόρροια ίσως και της υπόγειας έντασης της ταινίας) μεταξύ του σκηνοθέτη και μερίδας των θεατών, που έδειξε να μην εκτιμά τον τρόπο με τον οποίο αποκρινόταν ο σκηνοθέτης, ο οποίος καλείται συχνά να δώσει απαντήσεις στα περί συγγένειας με τον “Κυνόδοντα” του Λάνθιμου (κάτι που ο σκηνοθέτης απορρίπτει), περί “weird greek cinema” (δεν αποδέχεται τον χαρακτηρισμό) και περί “πρόκλησης για την πρόκληση” (σχόλιο που προκάλεσε έναν έντονο όσο και ενδιαφέροντα διάλογο στο χθεσινό Q&A).   

Ωστόσο όλα αυτά είναι δευτερεύοντα. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι πρόκειται για μια εξαιρετική ταινία. Τα πάντα στο Miss Violence είναι δουλεμένα στην εντέλεια: σκηνοθεσία, φωτογραφία, φωτισμοί, το ντεκόρ του μεσοαστικού σπιτιού της οικογένειας. Οι ψυχρές, φαινομενικά ανέκφραστες αλλά γεμάτες υπόγεια ένταση ερμηνείες των ηθοποιών (Θέμης Πάνου, Ρένη Πιττακή, Ελένη Ρουσσινού, Σίσσυ Τουμάση) είναι εξαιρετικές. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε ο σκηνοθέτης -σ’ ένα τόσο δύσκολο και ευαίσθητο θέμα- τους ρόλους των παιδιών: “Τα παιδιά ήξεραν από την αρχή τους ρόλους τους, συμβουλευτήκαμε ψυχολόγους και ξέραμε ότι αυτός ο τρόπος ήταν ο σωστός. Τα παιδιά ήθελαν να ξέρουν την αλήθεια, πράγμα που συμβαίνει και στη ζωή”.

Η ιστορία αυτής της εξαιρετικά δυσλειτουργικής (για να το θέσουμε κομψά) οικογένειας έχει και πολιτικές προεκτάσεις: Γιατί δεν προσπαθούν να ξεφύγουν από το δυνάστη τους τα μέλη της οικογένειας; Είναι ένα εύλογο ερώτημα που αναδεικνύει την προσωπική ευθύνη κάθε καταπιεζόμενου να αντιδράσει. Δεν είναι μια ταινία για την οικονομική κρίση, είπε χθες ο σκηνοθέτης, αλλά μια ταινία για την κρίση των αξιών - και γι’ αυτό, προσθέτουμε εμείς, οικουμενική και διαχρονική.

Π.Μ.