«…Δεν υπάρχει άλλη πόλη στον ελληνικό χώρο που να περπάτησε στην ιστορία μ’ ένα τόσο βαρύ φορτίο από πολυποίκιλες εναλλαγές κοινωνικών και πολιτιστικών γεγονότων …»
Γιώργος Ιωάννου

ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

Η πρωτεύουσα της Μακεδονίας , η πρωτεύουσα του Ελληνικού Βορρά , η πόλη – έπαλξη του απανταχού Μακεδονικού Ελληνισμού και πόλη που αποτελεί για όλη την Ελλάδα μία σημαντική Μητρόπολη ανάπτυξης , καινοτομίας , παιδείας και πολιτισμού , η ιστορική πόλη με τη ζωή των 24 αιώνων , συμπληρώνει το 2012 τα πρώτα 100 χρόνια ελεύθερης ζωής .

Η απελευθέρωσή της , το 1912 , από τον τουρκικό ζυγό , οδήγησε την πόλη στο άλμα του μέλλοντος .
Αρχαία Θεσσαλονίκη , Μεσαιωνική , Βυζαντινή , μήλον της έριδος πάντα για τη γεωστρατηγική της θέση , άλλοτε « Θεσσαλονικεία» , « Σαλονικέων πόλις» , κι άλλοτε « Θεοφύλακτος των Θεσσαλονικέων Μητρόπολις» και « Θεόσωστος πόλις».
Μια πόλη που σε ακολουθεί , όπου κι αν βρεθείς , μια πόλη που μεταμορφώνεται στο πέρασμα των χρόνων κρατώντας αλώβητα τα ιδιαίτερα ιστορικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά της και σίγουρα σε μεταμορφώνει όταν την αγκαλιάσεις και περπατήσεις πάνω στα σημάδια της .
Έχοντας το ασφαλέστερο λιμάνι των Βαλκανίων , βρίσκεται σε περιοχή όπου συγκλίνουν ακτινωτά φυσικοί δρόμοι επικοινωνίας με όλες τις επί μέρους περιοχές της Μακεδονίας αλλά και της Βαλκανικής ενδοχώρας .
Από το 315 π.Χ. , που ο βασιλιάς Κάσσανδρος ίδρυσε την πόλη και της έδωσε το όνομα της γυναίκας του , της Θεσσαλονίκης , της αδελφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Θεσσαλονίκη έζησε σπουδαία ιστορικά γεγονότα .
Σύντομα έγινε το πολιτικό και διοικητικό κέντρο των Μακεδόνων ενώ αργότερα αποτέλεσε και το διοικητικό κέντρο των Ρωμαίων στην ευρύτερη περιοχή .
Στην πόλη δίδαξε ο Απόστολος των Εθνών , Παύλος , ενώ εδώ μαρτύρησε και ο αγαπημένος Άγιος των Θεσσαλονικέων , ο Άγιος Δημήτριος .
Στα Βυζαντινά χρόνια , έγινε συμβασιλεύουσα πόλη της αυτοκρατορίας , στολίστηκε με περίλαμπρες εκκλησίες οι οποίες κοσμούν την πόλη μέχρι σήμερα , και στο πέρασμα των αιώνων , μετά από 482 δύσκολα χρόνια σκλαβιάς στους Οθωμανούς , η πόλη επέστρεψε στη μητέρα πατρίδα .
Η Θεσσαλονίκη με την πολυκύμαντη ζωή της , τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα , τις πρωτοκαθεδρίες σε πρωτοποριακούς θεσμούς , τη συνεχή προσφορά της στους αγώνες της πατρίδας και του ελληνικού λαού , είναι μία πόλη που διεκδικεί και κερδίζει τη φλόγα της ζωής και κατακτά δίκαια την έννοια της πόλης ΣΥΜΒΟΛΟ .
Στα εκατό χρόνια που ακολούθησαν μετά το 1912 και φτάνοντας στο σήμερα , στο 2012 , αν αφήσουμε τη μνήμη να περιπλανηθεί σε γεγονότα και επετείους που τη σημάδεψαν , τότε σίγουρα θα μνημονεύσουμε : τη δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α΄ το 1913 , ο οποίος είχε μπει στην πόλη με τον διάδοχο Κωνσταντίνο στις 29 Οκτωβρίου 1912 , την πυρκαγιά του 1917 ( 5 Αυγούστου) εν μέσω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και βέβαια το σχέδιο του Γάλλου αρχιτέκτονα – πολεοδόμου Ερνέστ Εμπράρ που δυστυχώς δεν εφαρμόστηκε στο σύνολό του κι έτσι η πόλη έχασε την ευκαιρία να αποκτήσει ένα λαμπρό ιστορικό κέντρο , με πρωτοπόρα αρχιτεκτονική δομή .
Η Θεσσαλονίκη υπήρξε η πόλη , όπως σημειώνει ο Ιωάννου , όπου έβρισκαν καταφύγιο οι κυνηγημένοι πληθυσμοί , οι πρόσφυγες και οι καταδιωγμένοι . Γι’ αυτό και ονομάστηκε « Η πρωτεύουσα των προσφύγων» .
Έτσι , μετά το 1922 , η Θεσσαλονίκη υποδέχθηκε εκατοντάδες καραβάνια Ελλήνων προσφύγων από τη Μικρά Ασία .Είχαν προηγηθεί τα προηγούμενα χρόνια , πρόσφυγες από περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης , από τον Καύκασο και από τα παράλια του Ευξείνου Πόντου .
Το 1925 ιδρύεται στη Θεσσαλονίκη το Πανεπιστήμιο , ένα πανεπιστήμιο που θα αποτελέσει για το μέλλον της πόλης έναν δυνατό πνευματικό πυλώνα και θα την αναδείξει σε κατεξοχήν πόλη της παιδείας και της πνευματικής αναζήτησης .
Το 1926 πραγματοποιείται η πρώτη Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης . Είναι γνωστό τι αποτελεί σήμερα για την οικονομική ζωή της πόλης ο θεσμός της Έκθεσης .
Ο Μάης του 1936 αφήνει ανεξίτηλα σημάδια στην ιστορία του εργατικού κινήματος της πόλης ενώ τα μαύρα σύννεφα του επερχόμενου Β΄ παγκοσμίου πολέμου συγκεντρώνονται πάνω από την Ευρώπη και στις 9 Απριλίου του 1940 , οι Γερμανοί μπαίνουν στη Θεσσαλονίκη .
Η πόλη για τα επόμενα χρόνια θα πληρώσει βαρύ τίμημα και θα γνωρίσει το αμείλικτο πρόσωπο της βαρβαρότητας ενώ παράλληλα μέσα της θα γεννηθούν πολλές εστίες αντίστασης .
Το Ολοκαύτωμα που υπέστησαν οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης από τη Γερμανική θηριωδία είναι μία πληγή η οποία παραμένει ακόμα ανοικτή .
Η απελευθέρωση της πόλης έρχεται τον Οκτώβριο του 1944. Η Κατοχή σημάδεψε τη νεώτερη ιστορία της και μένουν ακόμα πολλά που πρέπει να δουν το φως της δημοσιότητας και να τολμήσουμε ν’ αγγίξουμε τις πληγές μας .
Μέχρι το τέλος του Εμφυλίου , το 1949 , η Θεσσαλονίκη , όπως άλλωστε όλη η χώρα, γνώρισε δύσκολες καταστάσεις και γεγονότα που μέχρι σήμερα απασχολούν τους μελετητές , όπως είναι η δολοφονία του αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ και άλλα .
Η εικοσαετία 1950 –1970 , αποτελεί για τη Θεσσαλονίκη πολύ σημαντική εποχή αφού στη διάρκειά της δημιουργούνται κορυφαίοι πολιτιστικοί θεσμοί , όπως η Κρατική Ορχήστρα , ο πρώτος τηλεοπτικός σταθμός της ΔΕΗ στη ΔΕΘ , το Φεστιβάλ Κινηματογράφου , το Καυταντζόγλειο Στάδιο , το Κρατικό Θέατρο και το Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού .
Στις 22 Μαίου του 1963 , μια άλλη δολοφονία στοιχειώνει την πολιτική ιστορία της πόλης .Είναι η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη .
Η εποχή της δικτατορίας δημιούργησε στην πόλη ένα σημαντικό κίνημα αντίστασης στο οποίο πρωταγωνίστησε η νεολαία της πόλης και το Πανεπιστήμιο .Σε πολλές περιπτώσεις τα γεγονότα της πόλης επηρέασαν τη γενική πολιτική σκηνή της χώρας και άλλαξαν την πορεία των εξελίξεων .
Με την πτώση της χούντας , η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μία σημαντική πνευματική και καλλιτεχνική άνθιση . Πολλοί Θεσσαλονικείς δημιουργοί ξεχωρίζουν σε πανελλήνιο επίπεδο και κατακτούν κρατικά βραβεία και άλλες σημαντικές διακρίσεις . Ο Γιώργος Βαφόπουλος , ο Τάκης Βαρβιτσιώτης , ο Μανόλης Αναγνωστάκης , ο Γιώργος Ιωάννου , ο Τηλέμαχος Αλαβέρας , ο Πεντζίκης , η Καρέλλη , ο Μπακόλας , ο Θέμελης . ο Χριστιανόπουλος , ο Ευαγγέλου , ο Λαχάς και πολλοί άλλοι τιμούν με το έργο τους την πόλη και την κάνουν ξεχωριστή και στον πολιτιστικό τομέα .
Ο Εμμανουήλ Κριαράς , που είναι σήμερα 107 ετών , αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα αυτής της προσπάθειας της πόλης να αναδυθεί μέσα από το χρόνο και να πρωταγωνιστήσει και στο νέο 21ο αιώνα .
Η Θεσσαλονίκη το 1985 γιόρτασε τα 2300 χρόνια από την ίδρυσή της . Το 1987 πρωτοστάτησε στη λειτουργία της ελεύθερης ραδιοφωνίας .Το 1989 δημιούργησε το πρώτο ελεύθερο και μη κρατικό κανάλι της χώρας . Το 1997 ήταν η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης . Το 2010 απέκτησε το νέο υπερσύγχρονο Δημαρχείο , το οποίο είναι αντάξιο της βαριάς ιστορίας της .
Το 2012 συμπληρώνει τα πρώτα 100 χρόνια ελεύθερης ζωής και συνεχούς πάλης για να κατακτήσει όλα όσα δικαιούται .
Η προσφορά της στην πολιτική σκηνή της χώρας , στον κοινωνικό τομέα , στον αθλητισμό και τον πολιτισμό , είναι ανυπολόγιστη .
Η πόλη θα πρέπει να βοηθηθεί , με ενωτικό πνεύμα , από όλες τις δυνάμεις , ώστε στον 21ο αιώνα να αντιμετωπίσει όλες τις προκλήσεις με επιτυχία .
Η Θεσσαλονίκη ήταν και είναι μία μοναδική πόλη . Μία πόλη με τεράστια πολιτισμική υποδομή την οποία πρέπει να διαφυλάξουμε και να αναδείξουμε ακόμη περισσότερο .
Η Θεσσαλονίκη ήταν πάντα στο φως , πάντα με το φως και την πρόοδο και την αλήθεια . Πάντα με τη δράση και την καινοτομία . Γι’ αυτό και σε πείσμα των καιρών, η πόλη θα προχωρήσει και θα βγει νικήτρια απέναντι σε όλες τις προκλήσεις.