5F1AM3STILIΤη Μεγάλη Παρασκευή το θείο δράμα κορυφώνεται. Σε κάθε γωνιά της γης, η ορθοδοξία με κατάνυξη, ευλάβεια και συντριβή, βιώνει τα πάθη του Θεανθρώπου. Οι πιστοί συρρέουν στις εκκλησίες και παρακολουθούν την τελετή της αποκαθήλωσης.

Το βράδυ, από άκρη σε άκρη της γης, οι Έλληνες, οι Ορθόδοξοι, ψάλλουν το «Ω γλυκύ μου έαρ», καθώς το πένθος κορυφώνεται. Κρατώντας αναμμένα κεριά, ακολουθούν τις περιφορές των Επιταφίων, που είναι στολισμένοι με πολύχρωμα λουλούδια.

Καθώς το πένθος κορυφώνεται τη Μεγάλη Παρασκευή ένα αρχαίο πένθιμο έθιμο αναβιώνει ακόμη και σήμερα σε κάποια από τα χωριά της Μακεδονίας. Την ώρα που περνά ο Επιτάφιος οι νοικοκυρές βγάζουν στην εξώπορτα ένα πιάτο με φυτρωμένους σπόρους και το ξαναπαίρνουν μέσα στο σπίτι τα ξημερώματα.

Ο στολισμός και η περιφορά του Επιταφίου είναι το κυριότερο έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής. Παλιότερα γινόταν ένας συναγωνισμός ανάμεσα στις ενορίες για τον ομορφότερο στολισμό του Επιταφίου.

Πρώτα πήγαιναν τα λουλούδια για τον στολισμό του Επιταφίου οι ελεύθερες και ύστερα οι παντρεμένες. Από κάτω περνούσαν όλοι από μία φορά ενώ πίστευαν πως αν τα ζωηρά παιδιά περάσουν τρεις φορές θα φρονιμέψουν. Τρεις φορές έπρεπε να περάσουν και οι άρρωστοι για να γειάνουν.

Τα λουλούδια που παίρνουν οι πιστοί από τον Επιτάφιο θεωρούνται ευλογημένα και τοποθετούνται στο εικονοστάσι του σπιτιού. Παλιότερα οι γυναίκες έκαναν από τα λουλούδια αυτά φυλαχτά για τους ναυτικούς ενώ ορισμένοι τα χρησιμοποιούσαν και σαν γιατρικό για τον πονοκέφαλο.

Από τα κατά τόπους έθιμα, που σχετίζονται με την περιφορά του Επιταφίου, αξιοσημείωτο είναι αυτό που τηρείται στις Σέρρες, στη συνοικία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, παραπέμποντας στο τελετουργικό μιας αρχαιοελληνικής παράδοσης.

Όταν ο Επιτάφιος πλησιάζει, κάθε νοικοκυρά τοποθετεί στο κατώφλι του σπιτιού της ένα τραπεζάκι, πάνω στο οποίο έχει τοποθετηθεί θυμίαμα και η εικόνα του Εσταυρωμένου, πλαισιωμένη από πασχαλιές και άλλα άνθη. Επιπλέον, ετοιμάζεται ένα πιάτο με χλόη κριθαριού ή φακής, έθιμο που παραπέμπει στους «Αδώνιδος Κήπους» της αρχαιότητας. Συμβολίζουν τη νιότη που χάνεται γρήγορα και άδικα όπως και ο Άδωνις που πέθανε από δάγκωμα κάπρου. Την πρώτη μέρα του εθίμου γινόταν αναπαράσταση της κηδείας του και τη δεύτερη μέρα η γιορτή για την ανάσταση του.

Οι παραδόσεις, που κάνουν το ελληνικό Πάσχα μοναδικό ανά τον κόσμο, εξακολουθούν να επιβιώνουν. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι, ακόμη και σήμερα, σε κάποια χωριά οι κάτοικοι δεν στρώνουν καν τραπέζι. Το μοναδικό γεύμα της Μεγάλης Πα­ρασκευής αποτελείται από ένα πιάτο ξύδι, όπου όλοι βουτούν το ψωμί και το γεύονται, συμμεριζόμενοι το Θείο Πάθος.

Σύμφωνα με την παράδοση, τη Μεγάλη Παρασκευή το ράψιμο και το κάρφωμα είναι δουλειές απαγορευμένες. Τα ρούχα που ράβονταν εκείνη την ημέρα θεωρούνταν κακότυχα καθώς πίστευαν ότι θα είχαν την τύχη των ρούχων του Χριστού. Ένα αρχαίο πένθιμο έθιμο αναβιώνει ακόμη και στις ημέρες μας την Με­γάλη Παρασκευή σε κάποια από τα χωριά της Μακεδονίας.

Η περιφορά του Επιταφίου, που παλιότερα ελάμβανε χαρακτήρα διαγωνισμού μεταξύ των διαφόρων ενοριών για τον ομορφότερο στολισμό, εξακολουθεί να δημιουργεί κατανυκτική ατμόσφαιρα ακόμη και σήμερα σε όποιο σημείο της Ελλάδας κι αν γίνεται.

«Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα, σήμερα όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται», όπως ακόμη μοιρολογούν στα χωριά της Μακεδονίας. Η Μ. Παρασκευή είναι ημέρα απόλυτου πένθους για τους χριστιανούς.

Επειδή η Μεγάλη Παρασκευή θεωρείται η μέρα των νεκρών, οι άνθρωποι ευπρεπίζουν τους τάφους γιατί πιστεύουν ότι με την Ανάσταση θα έρθουν από τον κάτω κόσμο και πρέπει να βρουν τους τάφους τους περιποιημένους.

Παλιότερα σε πολλά χωριά της Μακεδονίας οι νέοι και οι νέες έβαφαν, τη Μεγάλη Παρασκευή, τα πρόσωπα τους με μπογιά προερχόμενη από φυτά και στόλιζαν τους τάφους με κίτρινα αγριολούλουδα. Ο στολισμός του επιταφίου είναι έθιμο το οποίο συνδυαζόταν με τα παιχνίδια των νέων, που συναγωνιζόταν, για να φέρουν πρώτοι τα πιο όμορφα αγριολούλουδα από τα γύρω λιβάδια.

από το www.typosthes.gr