Ποιοί εκμεταλλεύονται τα βιομετρικά δεδομένα του καθενός μας, όπως τα δακτυλικά αποτυπώματα, το DNA και η ίριδα του ματιού;
Ακόμη και ιδιωτικές εταιρίες μπορούν -κι εκμεταλλεύονται- βιομετρικά δεδομένα, όπως είναι τα δακτυλικά αποτυπώματα, η ίριδα του ματιού και το DNA. Για το λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να βάλει έναν φραγμό στην ανεξέλεγκτη χρήση τους και έτσι προωθεί ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, στο οποίο συμμετέχει και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης!
Το RISE είναι ένα ερευνητικό πρόγραμμα τριετούς διάρκειας που χρηματοδοτείται από το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο της ΕΕ για την έρευνα. Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην ενίσχυση της πανευρωπαϊκής και διεθνούς κατανόησης για τις ηθικές και δεοντολογικές πλευρές των τεχνολογιών ασφαλείας και, ειδικότερα, στην διεύρυνση και ενίσχυση του διαλόγου για τις ηθικές επιπτώσεις των βιομετρικών εφαρμογών.
Στο πρόγραμμα συμμετέχει από ελληνικής πλευράς το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υπό την Καθηγήτρια Νιόβη Παυλίδου. Συμμετέχουν επίσης πανεπιστήμια και οργανισμοί από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ινδία και την Ταϊβάν. Σύμφωνα με τον Ευρωβουλευτή της ΝΔ Καθηγητή Ιωάννη Α. Τσουκαλά: «Τα βιομετρικά δεδομένα έχουν απομακρυνθεί κατά πολύ από τα γνωστά μας δακτυλικά αποτυπώματα ή τα στοιχεία που αποθηκεύονται στα μικροτσίπ των σύγχρονων διαβατηρίων. Πλέον μιλάμε για συσκευές που μπορούν να ανιχνεύσουν με μεγάλη ακρίβεια την ψυχοσωματική μας κατάσταση και τα συναισθήματά μας, συσχετίζοντας τις εκφράσεις του προσώπου, τις διακυμάνσεις της φωνής, την θερμοκρασία του σώματος και τις απεικονίσεις της δραστηριότητας του ανθρώπινου εγκεφάλου. Από την άλλη πλευρά, οι εφαρμογές αυτές δεν περιορίζονται μόνο στο πεδίο της ασφάλειας - όπου μετά την «11η Σεπτεμβρίου» το κοινό έχει κάνει παραχωρήσεις στην προστασία της ιδιωτικότητας στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας - αλλά και για καθημερινή χρήση από δημόσιους φορείς και ιδιωτικές εταιρείες. Η ΕΕ θα πρέπει να υιοθετήσει επιτέλους μια κοινή στάση, ένα συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο, συστάσεις και βέλτιστες πρακτικές για τη χρήση βιομετρικών και προσωπικών δεδομένων, χωρίς εκπτώσεις στο θέμα της ιδιωτικότητας. Η Ευρώπη οφείλει να ξαναγίνει ηγέτιδα δύναμη στην παγκόσμια κοινότητα, όχι μόνο σε τεχνολογικό επίπεδο, αλλά και θέτοντας δεοντολογικά και ηθικά πρότυπα».
Με τα βιομετρικά δεδομένα ασχολήθηκε το συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στις 23-24 Σεπτεμβρίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στo πλαίσιo του ερευνητικού έργου RISE, υπό την αιγίδα του Ευρωβουλευτή της ΝΔ Καθηγητή Ιωάννη Α. Τσουκαλά.
Στο συνέδριο αναλύθηκαν οι ηθικές και πολιτικές επιπτώσεις της παγκόσμιας κινητικότητας και ασφάλειας, με έμφαση στις εφαρμογές βιομετρικών δεδομένων (όπως δακτυλικά αποτυπώματα, αποτυπώματα ίριδας του ματιού, αποτυπώματα φωνής αλλά και δείγματα DNA). Στο συνέδριο συμμετείχαν ο Ευρωπαίος Eπόπτης Προστασίας Δεδοµένων κος Peter Hustinx, επιστήμονες μέλη της ερευνητικής ομάδας του έργου, εκπρόσωπος της ελληνικής Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ.α.
Στην ομιλία του, ο Ευρωβουλευτής της ΝΔ Καθηγητής Ιωάννης Α. Τσουκαλάς επεσήμανε ότι τα βιομετρικά δεδομένα δεν είναι κάτι καινούριο, εφόσον χρησιμοποιούνται εδώ και πολλές δεκαετίες για την ταυτοποίηση προσώπων (με την μορφή φωτογραφιών ή δακτυλικών αποτυπωμάτων). Ωστόσο οι δυνατότητες που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία προκαλούν δικαιολογημένη ανησυχία στους πολίτες για το ενδεχόμενο δημιουργίας «πανοπτικών» κοινωνιών επιτήρησης τύπου «Big Brother».
Οι υπολογιστές αφενός καθιστούν εφικτή τη δημιουργία τεράστιων βάσεων δεδομένων βιομετρικών στοιχείων με δυνατότητες ταχύτατης επεξεργασίας και εντοπισμού, και αφετέρου επιτρέπουν την πολλαπλή συσχέτιση των δεδομένων αυτών εξάγοντας πληροφορίες για τις πολιτικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, ακόμη και συναισθηματικές δράσεις των πολιτών.
Σύμφωνα με τον κ. Τσουκαλά οι δυνατότητες που παρέχουν οι σύγχρονες βιομετρικές εφαρμογές θέτουν νέες προκλήσεις, όχι μόνο για την ιδιωτικότητα, αλλά ακόμη και για το τι συνιστά την ατομικότητα και την υποκειμενικότητα του ανθρώπου.