Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΡΔΑ*

Η Σύνοδος Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο Ελσίνκι (1999) οδηγούσε σε λύση, με ειρηνικό τρόπο, όλων των προβλημάτων ανάμεσα στις υποψήφιες για ένταξη χώρες και τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Αποφασίσθηκε τότε, εκτός των άλλων, η παραπομπή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή της διένεξης τους θέματος της υφαλοκρηπίδας, εφόσον τα ενδιαφερόμενα μέρη Ελλάδα και Τουρκία δεν κατάφερναν να βρουν λύση έως το 2004. Η Επιτροπή δεν είχε παρά να ζητήσει από τους δυο, την αποδοχή της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου της Χάγης ως μέσου με σκοπό την οριστική επίλυση του χρονίζοντος από το 1973 προβλήματος.

Η κυβέρνηση της Ν. Δημοκρατίας θεώρησε σκόπιμο να μην εφαρμόσει την ανωτέρω απόφαση. Απλά προσπάθησε να οριοθετήσει, με μια νέα απόφαση στη Σύνοδο Κορυφής του 2004, την όλη διένεξη του «προβλήματος Αιγαίο» μόνο στο θέμα της υφαλοκρηπίδας, κάτι που δεν το δέχεται η Τουρκία. Σήμερα μετά από 45 συναντήσεις Ελλήνων και Τούρκων εμπειρογνωμόνων (25 το 2004), το θέμα όχι απλά δεν βρίσκει τη λύση του, αλλά επιδιώκονται τετελεσμένα στο Αιγαίο με το Πίρι Ρέις και το Σισμίκ.

Απλή ερώτηση: Γιατί δεν μεθοδεύεται η εφαρμογή της απόφασης του Συνόδου Κορυφής του Ελσίνκι του 1999 σε συνδυασμό με την δεύτερη απόφαση του 2004; Μετά από πόσες ανούσιες συναντήσεις εμπειρογνωμόνων θα αποφασίσουμε επιτέλους να εφαρμόσουμε τις όποιες αποφάσεις Συνόδων Κορυφής που δίνουν λύση στο πρόβλημα; ΄

Αν βέβαια θέλαμε να παίξουμε «σκληρό πόκερ» στο πλαίσιο του εν λόγω καυτού ζητήματος, τότε θα μπορούσαμε να διερευνήσουμε και άλλες λύσεις. Αυτές όμως μπορεί να τάραζαν τα λιμνάζοντα νερά, προκαλώντας ενδεχομένως πονοκέφαλο στις γνωστές εταιρίες εκμετάλλευσης των υπόγειων κοιτασμάτων του Αιγαίου. Αν μπλέκαμε παραδείγματος χάρη τους Κινέζους στο θέμα της εκμετάλλευσης των πετρελαίων του Αιγαίου, τότε θα λυνόταν ή όχι το ζήτημα της επέκτασης των χωριών μας υδάτων στα 12 μίλια ταυτόχρονα με το θέμα της υφαλοκρηπίδας μια για πάντα; Ή διαφορετικά αν εκδηλώναμε μια τέτοια πρόθεση, θα έσπευδαν ή όχι οι δυτικοί σύμμαχοί μας να λύσουν το πρόβλημα κατά τα διεθνώς προβλεπόμενα το ταχύτερο δυνατό; Το casus belli της Τουρκίας θα είχε, επί της ουσίας στη συγκεκριμένη περίπτωση, αποδέκτες εμάς ή την Κίνα; Υπενθυμίζεται ότι η Κίνα έχει ένα τεράστιο ενεργειακό έλλειμμα που προσπαθεί το καλύψει με κάθε τρόπο. Αυτό ερμηνεύει και την πρόσφατη εμπλοκή της τα ενεργειακά αποθέματα της Κασπίας.

Βέβαια μια τέτοια πολιτική θέλει νεύρα, έξυπνες κινήσεις και θάρρος, κάτι που το ζήσαμε με το «βυθίσατε το Χόρα» του 1976 και δέκα χρόνια αργότερα με μια άλλη όμοια κρίση, με πρωτοστάτη τον Α. Παπανδρέου και υποχωρούντα τότε τον Τ. Οζάλ.

Τώρα κρίνεται ότι δεν χρειάζονται τέτοιες κινήσεις. Οπότε, ας ενεργοποιήσουμε επιτέλους όλα τα εργαλεία της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, που δίνονται στο θέμα αυτό, από τις αποφασίσεις Συνόδων Κορυφής και από τα όσα προβλέπονται στην Συνθήκη του Άμστερνταμ του 1997 έως σήμερα. Μας στοιχίζει ιδιαίτερα ακριβά η διαιώνιση του προβλήματος, λόγω των αγορών οπλικών συστημάτων από τις χώρες που το συντηρούν έντεχνα, με πρωταγωνιστή τις ΗΠΑ.

«Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία», θα έλεγε πάλι ο Ρήγας ο Βελεστινλής, αν ζούσε σήμερα, βλέποντας την αδικαιολόγητη ανοχή, αν όχι δειλία μας, και το μη σεβασμό αποφάσεων που εμείς υπογράψαμε!

Σημειώνεται τέλος ότι η Τουρκία πασχίζει να γίνει κράτος-μέλος της ΕΕ και όχι η Ελλάδα. Και αυτό φαίνεται ότι το έχουμε ξεχάσει!

Ο Δημήτρης Μάρδας είναι Αν. Καθηγητής, Διευθυντής του Τομέα Γενικής Οικονομικής Θεωρίας και Πολιτικής (ΓΟΘΠ) στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ και π. Γενικός Γραμματέας Εμπορίου (2000-2002), στο ΥΠΑΝ