Ανησυχητικές διαστάσεις έχει πάρει το λαθρεμπόριο και η παραποίηση τσιγάρων, όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μάλιστα, σύμφωνα με την Κομισιόν, ενέχονται κίνδυνοοι για την υγεία των καταναλωτών από τα 5 δισεκατομμύρια πακέτα λαθραία τσιγάρα που κατάσχονται ετησίως από τις χώρες της ΕΕ -ενώ είναι άγνωστος ο αριθμός αυτών που καταλήγουν στα χέρια των καπνιστών.
Λαθρεμπόριο και παραποίηση τσιγάρων υπονομεύουν εξίσου τις πολιτικές ελέγχου καπνού της ΕΕ, αφενός λόγω της αυξημένης δυνατότητας πρόσβασης στην αγορά και των προσιτών τιμών που προσφέρουν, ιδίως στους νέους και αφετέρου διότι παραβλέπουν κάθε μέτρο προειδοποίησης για την υγεία.
Σύμφωνα με επίσημη απάντηση της Επιτροπής σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή Κώστα Πουπάκη, οι δύο κατηγορίες παράνομου εμπορίου τσιγάρων, προκαλούν την ίδια ανησυχία για την υγεία των ευρωπαίων καταναλωτών, ενώ έρευνες δείχνουν ότι τα τσιγάρα απομίμησης/παραποίησης μπορεί να περιέχουν πολύ υψηλότερα επίπεδα μετάλλων στον συνήθη τύπο καπνού ανάλογα με το πού και πώς καλλιεργήθηκε.
Ο αρμόδιος Επίτροπος της ΕΕ για θέματα φορολογίας και τελωνειακής ένωσης, ελέγχου και καταπολέμησης της απάτης, κ. Algirdas Semeta, στην απάντησή του αναγνωρίζει τη διογκούμενη απειλή για την υγεία των ευρωπαίων πολιτών, καθώς και τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών, υπογραμμίζοντας ότι η μέσω της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), η Επιτροπή εφαρμόζει σαφή στρατηγική για τη συνδρομή των κρατών μελών στην καταπολέμηση του λαθρεμπορίου τσιγάρων με ενέργειες όπως:
- η υποστήριξη επιχειρησιακών υποθέσεων και ο συντονισμός με τρίτες χώρες
- η τοποθέτηση αξιωματικού-συνδέσμου στην Κίνα, μία από τις κύριες πηγές τσιγάρων απομίμησης/παραποίησης που εισάγονται στην ΕΕ και αντίστοιχα σε τρία άλλα επικίνδυνα σημεία μέσα στο 2010
- η οργάνωση τελωνειακών επιχειρήσεων πχ. «Diabolo» και «Diabolo ΙΙ» για τον εντοπισμό προϊόντων απομίμησης ή παραποίησης από την Κίνα που εισάγονται παράνομα στη ΕΕ σε εμπορευματοκιβώτια (Σεπτέμβριος 2009)
- η παροχή πληροφοριών στα κράτη μέλη σχετικά με νέους κινδύνους και τάσεις στο λαθρεμπόριο τσιγάρων.
Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι ο διεθνής χαρακτήρας του λαθρεμπορίου καθιστά αναγκαία τη συνεργασία με διεθνείς εταίρους, ώστε να εξαρθρωθούν τα οργανωμένα παράνομα συμφέροντα. Για το λόγο αυτό έχει συνάψει συμφωνίες αμοιβαίας συνδρομής με 55 χώρες, ενώ άλλες βρίσκονται στο στάδιο των διαπραγματεύσεων. Παράλληλα, η συνεργασία με την καπνοβιομηχανία είχε ως αποτέλεσμα την κατάσχεση εκατοντάδων εκατομμυρίων τσιγάρων και το κλείσιμο πάνω από 30 παράνομων εγκαταστάσεων παραγωγής στην επικράτειά της.
Τέλος, ο Επίτροπός επισημαίνει ότι, μέσω της OLAF, η ΕΕ διαδραματίζει βασικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις σύναψης πρωτοκόλλου για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων καπνού, σύμφωνα με το άρθρο 15 της σύμβασης-πλαισίου της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τον έλεγχο του καπνού. Εάν οι διαπραγματεύσεις ολοκληρωθούν επιτυχώς, το πρωτόκολλο θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε περισσότερες από 165 χώρες και να δώσει πραγματική ώθηση στις διεθνείς προσπάθειες για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καπνού.