Ένα μήνα μετά τον καταστροφικό σεισμό που χτύπησε την Αϊτή, οι αριθμοί παραμένουν ακόμα «σκληροί»: περισσότεροι από 200.000 θάνατοι, 300.000 τραυματίες και εκατοντάδες, χιλιάδες άστεγοι. Από την πρώτη μέρα οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) πραγματοποιούν σωτήριες χειρουργικές επεμβάσεις και προσφέρουν σημαντική για τη ζωή πολλών ανθρώπων περίθαλψη. Οι ανάγκες τώρα επικεντρώνονται στην παροχή μετεγχειρητικής περίθαλψης και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής αυτών των ανθρώπων, τα οποία αποτελούν και τις βασικές μας προτεραιότητες.

Αντιμέτωποι με το επείγον
Στις 12 Ιανουαρίου 2010, οι ιατρικές εγκαταστάσεις των ΓΧΣ στο Πορτ-ο-Πρενς δε γλίτωσαν από τη μανία του ισοπεδωτικού σεισμού που χτύπησε την Αϊτή. Για πολλές μέρες μετά το σεισμό, πολλά μέλη του προσωπικού των ΓΧΣ παρέμεναν αγνοούμενα. Αργότερα μάθαμε ότι επτά μέλη είχαν σκοτωθεί.
Μέσα στα πρώτα κιόλας λεπτά της καταστροφής βαριά τραυματίες άρχισαν να καταφθάνουν στις περιοχές, όπου βρίσκονταν τα νοσοκομεία των ΓΧΣ στις περιοχές Σιτέ Σολέιγ (Cité Soleil), Μαρτισάν (Martissant), Τρινιτέ (Trinité) και Καρφούρ (Carrefour). Παρείχαμε πρώτες βοήθειες καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, με τις ιατρικές μας ομάδες να δουλεύουν χρησιμοποιώντας φακούς και φώτα αυτοκινήτων.
Μόνο, όταν ξημέρωσε, αποκαλύφθηκε το μέγεθος της καταστροφής. Έγινε γρήγορα ξεκάθαρο ότι ο αριθμός των τραυματιών θα γέμιζε ασφυκτικά ότι είχε απομείνει από τις ιατρικές εγκαταστάσεις και τις προμήθειες που χρησιμοποιούσαν οι ιατρικές ομάδες. Η ανάγκη παροχής επείγουσας περίθαλψης και χειρουργικής φροντίδας ήταν έντονη. Οι ομάδες των ΓΧΣ περιέθαλψαν όσους περισσότερους τραυματίες μπορούσαν-πραγματοποιώντας χειρουργικές επεμβάσεις σε αυτοσχέδιες εγκαταστάσεις στο δρόμο-κάτω από πλαστικά καλύμματα και σε ειδικά διαμορφωμένα φορτηγά-ενώ ταυτόχρονα αναζητούσαν νέες τοποθεσίες, όπου θα μπορούσαν να στήσουν καινούργιες χειρουργικές αίθουσες. Πολλά από τα μέλη του ντόπιου προσωπικού μας εργάζονταν καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου παρόλο που τα σπίτια και οι ζωές τους είχαν καταστραφεί.
Σήμερα, οι ΓΧΣ εργάζονται σε περισσότερες από 20 περιοχές μέσα και γύρω από το Πορτ-ο-Πρενς, καθώς και στις κοντινές πόλεις Λεγκάν (Leogane) και Τζάκμελ (Jacmel), μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται 10 χειρουργικές αίθουσες για μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις και πέντε αίθουσες για μικρότερες επεμβάσεις. Τον τελευταίο μήνα, οι ομάδες των ΓΧΣ περιέθαλψαν πάνω από 18.000 ασθενείς και πραγματοποίησαν περισσότερες από 2.000 χειρουργικές επεμβάσεις. Σήμερα βρίσκονται στην Αϊτή πάνω από 1.800 εθελοντές των ΓΧΣ συμπεριλαμβανομένων 1.450 μελών του ντόπιου προσωπικού. Έχουν επίσης μεταφερθεί στη χώρα περίπου 1.400 τόνοι ιατρικού εξοπλισμού και ειδών πρώτης ανάγκης απευθείας ή μέσω της Δομινικανής Δημοκρατίας, ενώ 350 τόνοι επιπλέον προμηθειών είναι προγραμματισμένο να φτάσουν στη χώρα μέσα στις επόμενες εβδομάδες.

Μετεγχειρητική περίθαλψη και ψυχολογική υποστήριξη
Οι ΓΧΣ συνεχίζουμε τη χειρουργική μας δραστηριότητα σε τραυματίες του σεισμού. Κάποια από τα πιο σοβαρά περιστατικά απαιτούν πάνω από μία επεμβάσεις. Αλλά μετά το πρώτο στάδιο των σωτήριων παρεμβάσεων, οι ιατρικές προτεραιότητές μας μετατοπίζονται στη μετεγχειρητική περίθαλψη, αρχίζοντας να περιθάλπουμε και πάλι ασθενείς με τακτικά ιατρικά προβλήματα και χρόνιες παθήσεις. Οι ΓΧΣ έχουμε ήδη ανοίξει τέσσερεις μονάδες μετεγχειρητικής περίθαλψης-στη Ντελμάς 30(Delmas 30), στην τοποθεσία Λισέ (Lycee) στην περιοχή Σαμπ ντε Μαρ (Champ de Mars), σε έ! να πρώην νηπιαγωγείο γνωστό ως Μίκυ, και στην περιοχή Προμές (Promesse). Σύντομα πρόκειται να λειτουργήσει και μια νέα μονάδα στην περιοχή Σάρθ (Sarthe).
Οι ΓΧΣ σχεδιάζουμε να ενισχύσουμε τη δυνατότητα περίθαλψης ακόμα περισσότερων ασθενών μέσα στις επόμενες εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένων και ατόμων που περιθάλπονταν και σε άλλες εγκαταστάσεις, όπου δεν μπορούσαν να λάβουν μετεγχειρητική φροντίδα. Επίσης, οι ΓΧΣ κλιμακώνουμε τις δραστηριότητες ψυχολογικής υποστήριξης των θυμάτων του σεισμού σε διάφορες περιοχές. Η ψυχολογική υποστήριξη είναι εξαιρετικά σημαντική για όσους έχουν υποστεί σοβαρά τραύματα, και ιδιαίτερα για όσους έχουν υποστεί ακρωτηριασμό, καθώς και για τις οικογένειές τους. Ομάδες ψυχολόγων υποστηρίζουν τις κινητές ιατρικές μονάδες που στέλνει η οργάνωση σε απομακρυσμένες περιοχές για την περίθαλψη εκτοπισμένων κατοίκων που ζουν σε αυτοσχέδιους καταυλισμούς. Και έρχονται αντιμέτωποι με όλους αυτούς που νιώθουν θλίψη αναρωτώμενοι που και πώς θα ζήσουν στο μέλλον.

Βελτιώνοντας τις συνθήκες διαβίωσης
Σήμερα, τέσσερις εβδομάδες μετά το σεισμό, με την εποχή των βροχών να πλησιάζει, υπάρχει διάχυτη η ανησυχία στην Αϊτή για τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων της σε συνωστισμένους και βρώμικους χώρους. Πολλοί δεν έχουν λάβει ακόμα σκηνές και κιτ ειδών προσωπικής υγιεινής. Πολλοί δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό και σε συνθήκες υγιεινής. «Είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι τέσσερις εβδομάδες μετά το σεισμό, τόσοι πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν σε καταυλισμούς και στους δρόμους», λέει ο Κριστόφ Φουρνιέ, Πρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου των ΓΧΣ, που επέστρεψε πρόσφατα από την Αϊτή. «Οι ΓΧΣ κάναμε διανομή σκηνών, κιτ με είδη προσωπικής υγιεινής και μαγειρικών σκευών, αλλά η βασική μας δράση παρέμεινε ιατρική. Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί για την τεράστια απόσταση ανάμεσα στην υπόσχεση για μια μαζική οικονομική υποστήριξη στη χώρα και τους αργούς ρυθμούς διανομής αυτής της βοήθειας. Οι ΓΧΣ ανησυχούμε ότι με την έναρξη της περιόδου των βροχοπτώσεων, θα αντιμετωπίσουμε νέες επείγουσες ιατρικές καταστάσεις, όταν οι άστεγοι αρχίσουν ! να καταφθάνουν με διάρροιας και αναπνευστικές λοιμώξεις».